PICT6407

np. aspiracji życiowych czy zjawiska przemocy w szkole, może określić rodzaj poziom lub łomu; przemocy stosowanej w szkole. Odpowiedzi uczniów _s, w takim przypadku traktowane jako wskaźniki pojęcia teoretycznego ..aspi_rncjc życiowe uczniów" czy ..przemoc w szkole". Narzędziami służącymi do ,_cj, zmiennych, mogą być: ankiety, testy, arkusze obserwacyjne, odpowiedzi rcspo_n. dentów, itp.

Niezależnie jednak od rodzaju narzędzi, jakie będziemy wykorzystywać w pomiarze, powinien on być zawsze oparty na określonych zasadach. Za_sad> to pewna ogólna reguła postępowania Zaleca ona m m . aby iy,„ s.im^ przedmiotom, faktom czy zdarzeniom przyporządkowywać zawsze te same w_ar. tości liczbowe Pr/yporządkownme tych samych lub podobnych wartości badanym przedmiotom, jest uzasadnione tylko wówczas, gdy jrosiadnją one takie same właściwości. Zasady są najbardziej istotnym elementem każdej procedury pomiarowej, ponieważ decydują o wartości i jakości pomiaru, /le określone zasady lub czynione od nich ustępstwa, powodują, ze pomiar interesujących badacza przedmiotów oraz ich cccii, pozbawiony jest wiarygodności. Nauczyciel może przyjąć zasadę przyporządkowania liczb np. od 2 do 5 uczniom, za poziom udzielonych przez nich odpowiedzi na postawione pytanie. Jeżeli odpowiedź uznaje on za poprawną i wyczerpującą, wówczas może przyporządkować jej liczbę „5". zaś uczniowi, który udzielił mierną odpowiedz na pytanie lub jego >dpowiedź była niewłaściwa, może przyporządkować liczbę 2. Odpowiedziom łośredmm mieszczącym się pomiędzy ..wyczerpująca" a „niewłaściwa" można przyporządkować liczby 3 lub 4. Zawsze jednak, przy ocenianiu, należy kierować się tą samą zasadą

7.4. Skale pomiarowe

Wszelkie przedmioty jak i towarzyszące im zjawiska e/.y procesy, charakteryzują się wieloma właściwościami. Do badań wybicia się te z nich. które z punktu widzenia ich celu, są przedmiotem zainteresowania. Potrzeba ich poznania i wyjaśnienia, zmusza nierzadko badacza do ich sklasyfikowania oraz dokonania pomiaru. Klasyfikacja polega na ustaleniu dla każdej cechy przedmiotu. pewnej skali oraz. stopni tej skali. Skale można traktować jako narzędzie pomiaru (linijka, zegar, licznik szybkości, kwestionariusz, itp.). Jest nią logiczny ciąg stopni umożliwiający dokonanie pomiaru danego przedmiotu i jego cech. Składa się ona z liczb lub symboli za pomocą których dokonuje się pomioni zarówno cech ilościowych, jak i jakościowych.

/. metodologicznego punktu widzenia, bardziej przydatne są skale cyfrowe. Jednak w badaniach pedagogicznych, w tym zwłaszcza w badaniach dotyczących zjawisk związanych z wychowaniem, hardziej przydatne wydają się skale przymiotnikowe, mimo iz budzą one liczne zastrzeżenia, odnoszące się głównie

różne skale. W niniejszej pracy ograniczono sic do przedstawienia tveh7rńch które mają podstawowe znaczenie w badaniach pedagogicznych. Są nimi skale

Cechy ilościowe ujmuje się na skali w postaci liczb bądź szeregów liczbowych. w których zawarte są wszystkie jednostki pomiaru. Szeregiem liczbowym może być np. liczba uczniów w klasie 25. 26. 30. 33. itp. czy liczba pomieszczeń dydaktycznych w szkole 5. 6. 7. S. itd. Jeżeli liczba badanych jednostek jest duża, grupuje się je u tzw przedziałach klasowych i wówczas każdy przedział odpowiada stopniowi skali np. liczba pomieszczeń dydaktycznych w szkołach podstawowych woj. podkarpackiego.

liczbowe, przymiotnikowe i mieszane.

Tabela 2. S/koly, »\j» lic/by pomirwc/rń

Lic/bj szkół

1-5 6- 10 10 15 15 20 20 - 25 25 30

5

12

23

18

10

4

służącej do określenia poziomu aktywności ucznia na lekcji.

Skala liczbowa cechuje się tym. iz stopnie skali (punkty na skali) oznaczone są odpowiednimi cyframi. Ilość przyjętych stopni na danej skali może być różna, co uzależnione jest od celu i przedmiotu badań. W badaniach pedagogicznych najczęściej stosuje są skale 5 i 7 stopniowe, choć mogą być skale o mniejszej, np. 3 lub większej 7 liczbie stopni. W przypadku stosowania wartości liczbowych tu 5 stopniowej skali, cyfra ..I” oznacza zazwyczaj najsłabsze nasilenie cechy a cyfra •.5 najsilniejsze. Niekiedy, w skalach liczbowych, skrajne wartości ocenianej cechy (cecha minimalna i maksymalna), są opisane słowami, a wartości pośrednie, są oznaczone liczbami. Poniżej podano przykład 5 i 7 stopniowej skali liczbowej.

131