page0029

19

twórczym rozwoju polegają prawdziwe zjawiska życiowe.

Herwsze, t j. zjawiska śmiertelne, więcej są widoczne , i skutkiem habitualnego złudzenia, bierzemy je za znaki życia. Ile razy jaki ruch się spełni, ile razy muszkuł jaki -się ściągnie, ile razy wola lub czucie się objawi, tyle razy następuje jakieś zniszczenie organiczne, śmierć cząstkowa, i to jedno tylko widzimy.

Zjawiska życiowe przeciwnie, nie są bezpośrednio widzialne. Synteza organizacyjna pozostaje wewnętrzną, milczącą, ukrytą, po cichu zbierając nowe materyały, wciąż naprawiając uszczerbki sprawione przez zjawiska śmiertelne. Rozwój twórczy objawia się tylko w skutkach swoich¹).

A zatem, według fizyoiogii nowoczesnej zjawisko ciągłej organizacyi, towarzyszące zjawisku nieustającego zniszczenia, jest naukowem znamieniem życia; rozkład, bez następującej już po nim reorganizacyi, znamionuje śmierć. Siły fizyczno-chemiczne dostatecznie objaśniają zniszczenie organiczne, ale do objaśnienia rozwoju organizacyjnego nie starczą , nie tłumaczą życia. „Zgodnie z mnóstwem ludzi uczonych przyznaję, — powiada de Quatrefages, — że istoty organiczne zawdzięczają znamiona je odróżniające pewnej o d r ę-b n e j p r z y c zy n i e, pewnej sile własnej, tj. życiu, które się w nich przyłącza do sił nieorganicznych.²'

*) Duilhe de Saint-Projet. Apologia naukowa str. 170.

²) de Qaatrefages, Eepece humaine ch: I.

http://rcin.org.pl

2*