PICT6472

sianiu stopnia ich natężenia czy częstotliwości występowaniu, ino żna dokony. wać oceny pracy s/Jcoiy czy placówki oświatowej, wskazać na jej specyfikę, istniejące warunki pracy, normy, cechy i właściwości badanych przedmiotów Wyniki tak przeprowadzonej analizy’, opartej na dających się policzyć zjawiskach czy procesach, są zazwyczaj wolne od subiektywizmu.

Analiza ilościowa, mimo wielu zalet, nie jest pozbawiona wad i słabości. Wiążą się one / przeświadczeniem. Ze wszelkie zjawiska związane z kształceniem i wychowaniem, przebiegają wg ustalonych zasad i reguł. Pomija ona te zjawiska, sytuacje wychowawcze czy procesy psychiczne, które są trudno uchwytne, subtelne i niepowtarzalne, a które towarzyszą procesowi edukacyjnemu. Znikają w niej te sytuacje wychowawcze, które wpływają na wychowanie jak i na rezultat tego procesu, tj. na cechy osobowe uczniów, na ich zainteresowania. zdolności, umiejętności, postawy, motywy postępowania, aspiracje, itp. Nic uwzględnia ona faktu, że przedmiot badań pedagogicznych wybiega po/a możliwość objęcia go ścisłym pomiarem.

5.5. Analiza treści i wytworów działania

Informacje, jakie otrzymuje nauczyciel od uczniów podczas procesu wychowania są często przedmiotem analizy. Informacje te są wynikiem zarówno bezpośrednich obserwacji zachowań dzieci i młodzieży na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, jak też i ich pracy, której efekty przejawiają się w postaci określonych wytworów działania. Wytwory te są najczęściej znacznie zróżnicowane zarówno pod względem ich rodzaju, co wynika z różnic w dojrzałości szkolnej dzieci, ich psychiki, rozwoju fizycznego, emocjonalnego czy społecznego, jak i różnic wynikających z. indywidualnych cech osobowych uczniów.

Zarówno zachowania dzieci i młodzieży, jak i ich wytwory działania pełnią niezmiernie ważną rolę w pracy nauczycieli. Ich analiza znajduje szerokie zastosowanie w procesie kształcenia i wychowania. Są one traktowane jako wskaźniki rozwoju umysłowego bądź uzewnętrznieniem ich stanów psychicznych dzieci i młodzieży', jak i wskaźniki określonych zdolności, umiejętności czy predyspozycji intelektualnych czy artystycznych. Nauczyciel nieomal codziennie obserwuje uczniów na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych, i styka się z ich wytworami. Są mmi m.in. różnego rodzaju prace ręczne, rysunki, wyroby z drzewa, papieru, prace pisemne, wypracowania, wiersze, listy, opowiadania, itp. Wytwory te są przedmiotem analizy przeprowadzonej przez nauczycieli. Posiadając rysunki, prace ręczne czy inne wytwory, nauczyciel może je ocenić i dokonać porównania. Może na ich podstawie poznać zainteresowania i predyspozycje dzieci i młodzieży, poznać ich dążenia, skłonności, cele życiowe, marzenia, itp. Analiza wytworów pozwala także poznać cechy osobowe uczniów, ich pracowitość, zaradność, karność, zdolności organizacyjne, skłonności do pewnych zachowań, itp. Przeprowadzając analizę czy

oceniając niektóre zachowania czy wytwory działania dzieci i młodzic/y. należy pamiętać, 1/ nic zawsze odzwierciedlają one cechy faktycznie przejawiane przez •eh autorów, lecz są odbiciem tych cech jakie pragnęliby om posiadać czy odbiciem ich stanów psychicznych. X tego względu, do określonych sposobów zachowania się dzieci czv do ich wytworów działania należy odnosić się z pewną rezerwą (Z. Skórny 1974. s. 125 12ój.

Analiza wytworów działania może dotyczyć różnych rodzajów wytworów. Chcąc poznać zdolności pisarskie dzieci czy młodzieży należy przeprowadzić analizę zeszytów czy wypracowań uczniów, zaś chęć poznania zdolności rysunkowych nakazuje zbierać wszelkiego rodzaju rysunki czy szkice dzieci. Rodzaj : ilość wytworów mających być przedmiotem analizy musi być uzależniony od celów badawczych.

Chcąc dokonać analizy wytworów działania oraz ich interpretacji należy zawsze rozważyć, jaki rodzaj wytworów będzie ich przedmiotem i jakie wytwory będą przydatne do określenia cech osobowych jednostki

Analiza treści u    bem wyprowadzania wniosków na podstawie prze

kazywanych przez ucznia informacji pisemnych. Do podstawowych prac pisemnych. które można wykorzystać do analizy są przede wszystkim zeszyty ucznia. Nauczyciel w oparciu o pisemne prace uczniów, dąży zazwyczaj do określenia niektórych jego cech osobowych, takich np. jak: staranność ucznia, jego zamiłowanie do porządku, obowiązkowość, pracowitość, itp. Zeszyty mogą być przedmiotem interpretacji formalnej ora/ merytorycznej

Dokonując formalnej oceny zeszytów, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na ich zewnętrzne cechy, w tym głównie na: ogólny wygląd zeszytów, ich czystość, na okładkę, stan kartek, porządek w zeszycie, wyrażający się w numerowaniu lekcji, wstawianiu daty, stosowaniu marginesów, podkreślaniu tematów, odrabianiu prac domowych, czytelność pisma, itp [Z. Skórny 1974. s. 133). Wszystkie te elementy mogą być wskaźnikiem postawy ucznia wobec przedmiotu, wobec obowiązków szkolnych oraz nauczycieli. Pozwalają na określenie cech osobowych ucznia, jego stosunek do pracy i obowiązków szkolnych. 0 staranności i zamiłowaniu do porządku i ładu świadczyć będzie nt.in. wygląd zeszytu, czystość okładki, porządek w zapisach numerowanie lekcji, posiadanie marginesu, kształt pisma. itp. O obowiązkowości, systematyczności i estetyce świadczyć będzie zapis lekcji, odrobione prace domowe, starannie napisane wypracowania, itp.

lego rodzaju formalna ocena zeszytów ma charakter pewnej diagnozy. Ważniejsza jest jednak merytoryczna ocena zeszytów odnosząca się do interpretacji treści zawartych we wszelkich wypracowaniach i odrabianych pracach domowych. Interpretacja taka uzależniona będzie m.in. od tego. jakie zeszyty bądź prace pisemne będą przedmiotem analizy.

Merytoryczna ocena zeszytów z języka polskiego, może umożliwić wyprowadzenie wniosków związanych /: umiejętnością pisemnego wyrażania przez