Resize of0407

w dem kty~

nemmnt.Ośe WdBfiwi byio rśe ukae. jak trzeba było. żeby było. A^agpwi»Mi»fcytib^>1<tycnw. priwdaui. A więc było *MMMycav_w SUflHW

T*/ witam* bo*n*«<ywi ArM Iwono Bicza - Gotowtoowi — ksz* myśleć o »wy» <tyds Tokio). Jednakie od dudli, gdy ta re-flrrifj pojawia if >• emyśfc /mteriMcefo, niay coraz więUzc mkimBlii. czy Ibkiflyomkir ięcor AdckfyW żyoe-irruerć w b* icfomd MJkydi )tn (fdac - słuszne. Gorafi w owym znanym mrfj Sajrtanzy ze wmryfhirh jęków z tama Upadek w czas. zwraca uwaga t,» mrpranetmy tadyza piuru, który swej ofierze, Iwano-ot ftczowi, kazr aę Uk sCrame męczyć* gdy naprowadza go na myii, w umuerame ’o zapewne kara za luewiaiaw* rozegrana fartjf ryoj Wprawrinr budowie tę mękę mu w końco łagodzi, ba. MMcrofwu ^f r ą :.ą .J urn i nacją. światłem zrozumienia i przeto-cierna - aie czy byis ona Mu) w ogóle potrzebno? Czy Tołstoj rur powjfuen byt pChrvąć refleksji Iwana Jhcza w mną stronę? Dla-'.//y. mu powtarzać erwo nieszczęsne „za co", tak podnoszące temperaturę jego kaźru? I drugie pytanie: „dlaczego mnie właśnie to spotyka?" fWprewdz«e Gołowin expre*m uerbia go nie wypowiada. aie przecież co dnia słyszymy je od innych Gołowinów; lo lano iorma pytania poprzedniego).

T* pytania prowadzę, rzecz >asna. w ślepą uliczkę. Na trop właściwy meóie tylko pytanie odwrotne: „A dlaczegóż by właśnie r ' .? tkr/ro tyłu innych przede mnę, razem ze mną i po mnie?” Takim filozoficznym punktem zwrotnym w opowiadaniu Toł-■Coja ;' •*» (* raczej mógłby być) moment, w którym Iwanowi Ili-czowi na pytanie: .dlaczego takie męczarnie", wewnętrzny głos odpowiada: .tik sobie, bez powodu*.

Gdyby pisarz kazał podjąć umierającemu ten właśnie wątek — to Jtrei powodu^- - musiałby, rzeczjasna, cały dramat Iwana iłicza ) w ogóle ody problem przenieść na inną, czysto egzystencjalną pław/ / /ii*; Tylko ze wtedy przestałby być moralistą, a stałby się filozofem

v. zamiar, i warriatn óoprowadzdby muazayąpaga óo pmśś mego Oświecenia - eryft do ssonacan pomdzmrą gaaycp/ag swych mąk i ewej śnńera. Drfby — rsaaywmc. a nie oparte aa juzji wspótanoa . bratał śnmera srąaw. tan zaś datey Mpcś-aśe nową. oryginalną propozycję rocwnązanśa najwanmejmega to-dą problemu egzystencjalnego. Trudno iraotsć « od nwi zew tym-skądinąd amtrzowdun- utworze Totalny zapnepabed jakąś wielką szansę, której niemal juz dotykał

Gołowin nie rozumie, dlaczego właśnie teraz . jemu przychodzi umierać, więc za wszelką cenę próbuje to nacje umieranie jakoś usensowmć, czyli wtłoczyć w zrozumiałe db sobie pojęcia, kategorie. Wszak każdy z nas nos w sobie zasób takich pojęć, kategorii, za których pomocą usemownia to. cc rr . s * w życiu przydarza, i próbuje pojąć to, co przydarza saę innym. ?e kategorie najczęściej nie są naszym indywidualnym, twiaóooj* wypracowanym dorobkiem; przejmujemy je z zewnątrz, owszem, są one czymś narzuconym, o rodowodzie najczęściej rehgjnym bądź społecznym. Dla Gołowina głównymi takimi kategoriami były wina i kara. Gzy to tylko przypadek, że sam by; pracowniciem aparatu sprawiedliwości?

Odwoływanie się do opozycji wina-kara ma wymowę ponekęd optymistyczną, zakłada bowiem wiarę w fundamentalnie etyczny lad świata. Jest też wygodne, o He tyczy s;ę świata dookofeego. gdyż umożliwia proste rozumienie go i wymierzanie mu sprawiedliwości; mniej wygodne, kiedy musimy za jej pomocą zinterpretować własne życie - boć przecie rzadko, nader rzadko czujemy saę winni czegokolwiek, znacznie częściej mamy się za ofiary... Wtedy budzi się w nas strach. Największy właśnie w chwili, gdy absolutnie najważniejsze jest wyeliminowanie go albo zredukowanie do minimum, aby uzyskać jasność umysłu - w chwili umierania.

Przeciwko absurdowi swego umierania Iwan Ilicz broni się argumentem unikalności, niepowtarzalności swego osobniczego

320

321