roztwory

ROZTWORY LECZNICZE

Roztwory lecznicze (Solutiones medicinales) są płynną postacią leku, przeznaczoną do stosowania wewnętrznego lub zewnętrznego, otrzymaną przez rozpuszczenie jednej lub kilku substancji leczniczych w odpowiednich rozpuszczalnikach. Rozpuszczalnikami mogą być m.in. woda, etanol, glicerol, glikol propylenowy i ich mieszaniny glikole połioksyetylenowe oraz oleje roślinne i parafina ciekła. Roztwory lecznicze muszą być przezroczyste.

Roztwory lecznicze mogą zawierać dodatek substancji pomocniczych. Są to m.in. środki konserwujące, przeciwutleniające, stabilizujące, poprawiające smak i zapach. Substancje pomocnicze użyte do sporządzania roztworów leczniczych nie mogą w zastosowanych ilościach wywierać własnego działania farmakologicznego ani wpływać negatywnie na trwałość postaci leku i dostępność biologiczną substancji leczniczej.

Roztwory lecznicze mogą być stosowane bezpośrednio, po ich uprzednim rozcieńczeniu lub po zmieszaniu z innymi preparatami.

W zależności od użytego rozpuszczalnika można rozróżnić:

•    Roztwory wodne (Salutiones aąuosae)

•    Roztwory etanolowe (Salutiones spirituosae) - termin ten odnosi się do roztworów sporządzonych w etanolu o stężeniu poniżej 40° (360 g/1). W przypadku użycia etanolu o wyższym stężeniu roztwory te mają nazwę spirytusów leczniczych (Spirituosa medicata)

•    Roztwory glicerołowe (Salutiones glicerinatae)

•    Roztwory olejowe (Salutiones ołeosae)

Ze względu na miejsce aplikacji rozróżnia się roztwory:

•    Do podawania doustnego

•    Do stosowania na skórę i błony śluzowe

•    Do irygacji

•    Do ucha, nosa oraz do oczu

•    Do podawania pozajelitowego

Pod względem fizyko - chemicznym roztwory recepturowe mogą być:

•    Roztworami rzeczywistymi - o molekularnym rozproszeniu cząstek wielkości poniżej 1 nm

•    Roztworami koloidalnymi - układami dyspersyjnymi o wielkości cząstek rozpuszczonych w granicach 1-100 nm (nie można ich sączyć).

Sporządzanie roztworu o żądanym stężeniu jest zależne od rozpuszczalności substancji i rodzaju rozpuszczalnika.

Stopień rozdrobnienia substancji rozpuszczanej, temperatura rozpuszczalnika, a także proces mieszania mają istotny wpływ na zwiększenie szybkości rozpuszczania substancji podczas sporządzania roztworów. Z tego powodu substancje trudno rozpuszczalne powinny być przed rozpuszczeniem rozdrobnione np. przez roztarcie w moździerzu. Rozpuszczanie można przyspieszyć przez przez mieszanie przy użyciu pręcika (bagietki) lub mieszadła laboratoryjnego. Można również rozpuszczać substancję w rozpuszczalniku o podwyższonej temperaturze (należy uważać na wrażliwość danej substancji na zmianę temperaury).