scan0009 (18)

Demografia - wykład dr hab. E.Frątczak, prof. WSM

Na ich podstawie stwierdzić można, że w zbiorowości mężczyzn w wieku 15-29 lat zdecydowanie najgroźniejszymi przyczynami zgonów są przyczyny zewnętrzne. W zbiorowości kobiet tak zdecydowana dominacja tej grupy przyczyn widoczna jest wśród osób w wieku 15-19 lat.

W przypadku nowotworów widoczna jest dominacja tych chorób wśród przyczyn zgonów kobiet w średnim wieku. W przedziale wieku 50-59 lat choroby nowotworowe w 2005 r. spowodowały prawie połowę wszystkich zgonów w tej zbiorowości kobiet Natomiast wśród mężczyzn nowotwoiy w żadnej grupie wieku nie odpowiadają za tak duży udział zgonów.

Efektem spadku natężenia zgonów w latach 1990-2006 jest znaczny wzrost długości życia mieszkańców Polski. Przeciętne dalsze trwanie życia noworodka i to zarówno płci męskiej jak i żeńskiej wydłużyło się o ponad 4 lata W pierwszym przypadku zwiększyło się ono z 66,51 do 70,93 roku, a w drugim z 75,49 do 79,62 roku (tablica 35). Największe przyrosty nastąpiły na początku tego okresu, a z upływem czasu były one coraz mniejsze.

Tablica 7. Przeciętne trwanie życia według wieku i płci w wybranych latach okresu 1990-2006

Rok	0		15		30		45		60
	Męż czyźni	Kobiety	Męż czyźni	Kobiety	Męż czyźni	Kobiety	Męż czyźni	Kobiety	Męż czyźni	Kobiety
1990	66,51	75,49	53,06	61,83	39,10	47,16	26,04	32,97	15,31	19,96
1995	67,62	76,39	53,92	62,56	39,81	47,87	26,68	33,61	15,84	20,52
2000	69,74	78,00	55,59	63,76	41,36	49,03	27,93	34,65	16,72	21,51
2004	70,67	79,23	56,40	64,88	42,12	50,13	28,59	35,68	17,38	22,48
2005	70,81	79,40	56,49	65,04	42,23	50,27	28,71	35,84	17,51	22,65
2006	70,93	79,62	56,61	65,22	42,31	50,45	28,79	36,02	17,65	22,84

Źródło: dane GUS.

Zmiany długości życia, które dokonywały się w Polsce od 1990 r. były ogromne w odniesieniu do lat wcześniejszych. W zbiorowości mężczyzn od roku 1965 do 1990 występowała stagnacja w tym zakresie. W krańcowych latach tego okresu przeciętne dalsze trwanie życia noworodka płci męskiej wynosiło odpowiednio 66,58 i 66,51 roku. W populacji kobiet natomiast sytuacja kształtowała się korzystniej, a przeciętne dalsze trwanie życia noworodka wynosiło w 1965 r. 72,40 roku i w ciągu 25 lat wydłużyło się o około 3 lata.

Zwrócić uwagę należy również na korzystne zmiany, jakie nastąpiły po 1990 r. w długości życia mężczyzn w wieku produkcyjnym. Ta zbiorowość wcześniej przez wiele lat doświadczała skracania długości życia, np. dla mężczyzn w wieku 45 lat przeciętne dalsze trwanie życia wynosiło w 1965 r. 28,05 roku i do 1990 r. zmniejszyło się do 26,04 lat.

Wydłużenie się trwania życia mieszkańców Polski w latach 1990-2006 nie przebiegało jednak bez zakłóceń. W tym okresie wystąpiły dwa lata: 1991 i 1999, kiedy przeciętne dalsze trwanie życia było krótsze niż w latach wcześniejszych. Dla noworodków płci męskiej na przełomie lat 1990/1991 zmniejszyło się ono o 0,4 roku, a dla noworodków płci żeńskiej o 0,2 roku. Osiem lat później sytuacja taka dotknęła tylko noworodki płci męskiej, których długość życia zmniejszyła się o 0,04 roku.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na zróżnicowanie terytorialne zachodzących zmian. Wydłużenie się przeciętnego dalszego trwania życia w Polsce w latach 2005-2006 nie oznacza, że sytuacja taka wystąpiła we wszystkich regionach kraju. W populacjach mężczyzn skrócenie przeciętnego dalszego trwania życia zanotowano w województwach:    dolnośląskim, łódzkim, opolskim, podlaskim, pomorskim, śląskim

i zachodniopomorskim, a wśród kobiet w: lubuskim i mazowieckim. Nie były to znaczące zmiany — wynosiły dziesiętne bądź setne części roku, ale ważnym jest wskazanie występujących zakłóceń.

6