Równic/ te «jrMemy nie występują » fomne czystej w żadnym z k/». Mn <«uf< W >>*tem«n'h ekonomicznych krajów europejskich przcwjr-nm cechy dmraklemłycme dla gospodarki rynkowej, jednak mnóii m nich abscrwim.*.1 interwencje państwu w życic gospodarcze. Istnieje lam zarówno sektor własności poMicznej. jak i prywatnej. W praktyce współczesna gospodarka oparta jest wiec na trzecim systemie — miesza, mm. w którym decyzje /witane z produkcją, a także wykorzystaniem i własnością czynniki"* produkcji są podzielone między państwo a prywatnych przedsiębiorco*
u
System ekonomiczny mieszany łączy pewne cechy gospodarki rynkowej i kierowanej, z przewagą jednej tub drugiej
W większości krajów decyzje ekonomiczne wynikają z praw działania rynku, .ile jednocześnie państwo wywiera mniejszy łub większy wpływ na £o>p«xfarkę W nielicznych krajach świata decyzje ekonomiczne podporządkowane są celom politycznym
'wefijr
gosposi
te***
ftMMMl
Ten system ekonomiczny po raz pierwszy wprowadzono w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich po zwycięstwie bolszewików w rewolucji październikowej. Obowiązywał również w Polsce od II wojny światowej do 1989 r> iku. Po II wojnie św iatowej Polska dostała się w strefę wpływów Związku Radzieckiego. W wyniku referendum zawarto w konstytucji zapis o reformie rolnej i upaństwowieniu podstawowych gałęzi przemysłu. Kolejne zmiany spowodowały wprowadzenie w Polsce gospodarki planowanej. Wielkie znaczenie odgrywało w tym systemie centralne planowanie. Państwo było właścicielem większości zasobów gospodarczych. więc decydowało, jak należy je wykorzystywać. Przedsiębiorstwa produkowały jedynie to. co rząd uznał za ważne i potrzebne. Wielkość produkcji również wynikała z przyjętego, odgórnie ustalonego planu. Ceny ustalała władza, co powodowało ich niedostosowanie do sytuacji na rynku Gospodarka miała charakter nakazowo-rozdzielczy, czyli zadania i środki na ich wykonanie przekazywane byty ze szczebla centralnego do przedsiębiorstw za pośrednictwem rozbudowanego systemu administracji W przedsiębiorstwach mc zwracało się uwagi na efektywność działalno ki. ważne było jedynie zrealizowanie narzuconego planu. Takiemu systemowi zarządzania gospodarką towarzyszyła łatwość dostępu do pieniądza. Wszelkie straty przedsiębiorstw państwowych, wynikające z produkcji poniżej kosztów i niegospodarności, byty pokrywane z budżetu państwa. Kredytowanie przez państwowe banki stanowiło w rzeczywistości odgórnie nakazane dotowanie nierentownych przedsiębiorstw. Praktycznie nic istniała konkurencja, zatem jakość produktów była słaba, a wielkość ich produkcji ograniczona planem. Z powodu niedostosowania cen, ilości produktów na rynku uraź dochodów ludności powszechnie występowała nierównowagą tynkowa, objawiająca się niedoborem poszukiwanych produktów.
500*9 1909-a |
mm 300g MM |
300 9 IWM |
BOOg istną) |
200 « MM | |||
"T* 1969-e |
HM. CM ■ MOI 300 9 MM |
um Cm ■ MM MM |
200 9 19004 |
Rząd w epoce PRL wprowadził reglamentację deficytowych towarów, aby każdy miał szansę ich zakupu; na zdjęciu kartka na mięso.
System gospodarki centralnie planowanej wprowadzony w Związku Radzieckim i krajach Europy Środkowo-Wschodniej stawał sic coraz bardziej niewydolny, nie zaspokajał podstawowych potrzeb społeczeństwa. Sytuacja ta rodziła konieczność zmiany sposobu gospodarowania w skali kraju. W końcu w Polsce i innych krajach socjalistycznych Europy Srodkowo--Wschodniej. nieco później również w Związku Radzieckim, nastąpi! upadek centralnie planowanego systemu ekonomicznego. Obecnie podobny system gospodarczy występuje jednak w niektórych krajach świata, między innymi na Kubie i w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokra-tycznej.
reformy
systemu
ekonomicznego
2.1 Owąi 60 gospodarki rysowa
Gospodarka centralnie planowana doprowadziła do niedoboru dóbr konsumpcyjnych w sklepach. Długie kolejki i puste półki byty codziennością obywateli PRL
Pierwsze próby reformy systemu ekonomicznego Polski pojawiły się w 1981 roku. Uchwalono ustawę wprowadzającą samodzielność, samorządność i samofinansowanie przedsiębiorstw państwowych. Nic zniesiono jednak własności państwowej. Druga połowa lat osiemdziesiątych w Polsce była okresem stale pogarszającej się sytuacji gospodarczej. W roku 1987 umożliwiono tworzenie prywatnych spółek z majątku przedsiębiorstw państwowych, a nawet dopuszczono możliwość likwidacji państwowych przedsiębiorstw w celu utworzenia spółki. Był to kolejny krok odwrotu od gospodarki opartej na własności państwowej. Przełomową rolę w tworzeniu w Polsce gospodarki rynkowej i warunków dla rozwoju prywatyzacji odegrała uchwalona pod koniec 1988 roku ustawa o działalności gospodarczej. Wprowadzała ona zasadę wolności gospodarczej, równości podmiotów gospodarczych oraz zasadę legalizmu, polegającą na tym, że wszelka działalność gospodarcza powinna być oparta na obowiązujących przepisach prawa. Ustawa ta zapoczątkowała oddolny proces prywatyzacji gospodarki, dzięki czemu nastąpił gwałtowny wzrost sektora prywatnego. W roku 1989 pierwsze wolne wybory
4