ScannedImage 48

- 22 -

"nie może wystarczyć do zakończenia sporów, dawnych czy hardziej świeżych, istniejących między Kościołem rzymsko-katolickim i Kościołem prawosławnym^ lecz które przez działanie Ducha Świętego będą przezwyciężone dzięki oczyszczeniu serc, zapomnieniu krzywd historycznych, jak również skutecznej woli dojścia do wspólnego zrozumienia i wyrażenia wiary apostolskiej i jej wymogów".

Dalszym krokiem na drodze do pojednania była wizyta, jaką złożył w Konstantynopolu patriarsze Atenagorasowi papież Paweł VI, w dniach 25 - 26 lipca 1967 r. Atenagoras wspomniał już od dawna, że chciałby odwiedzić Pawła VI w Rzymie, ale natrafiał w realizacji swego zamiaru na niechętne głosy niektórych członków swego synodu czy też hierarchów prawosławnych z innych krajów. Paweł VI podjął akt głębokiej a zarazem wspaniałomyślnej pokory, przybywając pierwszy z dwudniową wizytą do Turcji i odwiedzając patriarchę Atenago-rasa. W spotkaniu tym większą wymowę miał sam fakt złożenia wizyty patriarsze Konstantynopola przez papieża, niż przeprowadzone wtedy rozmowy.

Patriarcha Atenagoras I rewizytował papieża Pawła VI w Rzymie w dniach 26 - 28 października 1967 r. Podróż patriarchy do Rzymu poprzedziły rozmowy, jakie na krótko' przed wizytą odbył z patriarchami Serbii, Bułgarii i Rumunii; rozmowy z patriarchą moskiewskim i gruzińskim w Tbilisi zostały odłożone do mi.ja 1968 r.

Pobyt patriarchy Atenagorasa I w Rzymie wypełniony był wspólnym powitalnym nabożeństwem, w którym brali również udział członkowie I-go Synodu Biskupów, odbywającego się w tym czasie w Rzymie, .zwiedzaniem religijnych miejsc Rzymu oraz rozmowami między papieżem i patriarchą. Na zakończenie wydano wspólne- oświadczenie na temat ekumenicznej współpracy.

Niestety patriarcha Atenagoras I, sędziwy apostoł zjednoczenia odszedł do Pana w 1972 r.; jego następcą został patriarcha Dimitrios I.

'+ + •++■+'

W ostatnich latach wśród Kościołów prawosławnych największą aktywność w ruchu ekumenicznym przejawia Cerkiew rosyjska i z nią Sekretariat d/s Jedności Chrześcijan ma najwięcej kontaktów. Cerkiew ta pierwsza spośród Kościołów prawosławnych wysłała swoich delegatów na Sobór Watykański II, powzięła decyzję dopuszczenia katolików /i starowi er c ów/ do sakramentów świętych w swoich świątyniach, wysyła do Rzymu różne delegacje i gości-u siebie przedstawicieli Kościoła katolickiego. Inicjatywa w sprawach ekumenicznych w prawosławiu wydaje się przesuwać z Konstantynopola do Moskwy.

Szczególnie głośne są rozmowy, jakie oficjalne delegacje Kościoła rzymsko-katolickiego i Patriarchatu Moskiewskiego prowadzą na temat "Kościół w zmieniającym się święcie". Rozmowy te rozpoczęły się w Leningradzie w 1967 r., kontynuowane były w Bari w 1969i w Zagorsku k/Moskwy w 1973 r. i w Trydencie w 1973 r* Porusza się w nich szczególnie społeczną naukę Kościoła i stosunek Kościoła do zmian zachodzących we współczesnym świecie. Każda faza tych roz mów budzi zaciekawienie, wiele komentarzy i ocen, wśród których odzywają się także głosy krytyczne co do faktu, że rozmowy te doty-

i