Przemoc i marginalizacja Przemys�aw Piotrowski (7)

! .JO

Harharn !'itc< ■-.</

:

Podobieństwa i różnice w samobójstwach osób starszych i młodych

•>Ł -ts ^:

mm

' ■ 4

:> -i

• i

i

j

b I

bk;ć4

■• • •;

:• • •.

mi

Onnym wodlmu inl'orm;K n o spec\h <• > unobojslw doknnan\ch _:i pozostawione listy Star •> wiek bo\v,-*ni .im przez su; nic wyją .',nia z.wadl i yamob' ijsi v a 'aiówno omJw sla- !•«! ^{1 n}‘^{!l ;(l}° • ^ł,m’ odbierają sobie życic. ujawniają długotrwale prohleim Siarsi do strzegą ja". że do nieznośnego holu psychicznego i rozpacz} s iodła ich długa drom. (Lecnaai P>0U W li>mch starszych ludzi słabiej ujaw-nGsię pr/cmios/c/.ona agresja. ( /ę o,oj niż miód/.i są świadomi procesu który doprow ad/il u li do samobójstw a

Pragnienie śmierci |est wyraźniejsze u siars/ych niż u młodych. Podobne obserwacje poczynili Shneidman i barberow (l‘»^ł anali/.ujac lis,v pozostawione przez samobójców. Powołali się wtedy na koncepcję Mcnninpera dowc/ącą i rzęch komponentów aktu samobojc/ego:

-    pragnienie, aby żalne;

—    pragnienie. ab\ hyc zabitym, pragnienie śmierci

Surowe kryterium tych lrzec 11 znamion aktu samobójstwa stanowa świadoma nienaw iść i świadome poczucie winy ora/ beznadziejność. Prawnemu. abv zabić towarzyszy agresja, oskarżanie t potępianie innych. pragnienie z.emsiy. chęć upokorzenia Pragnienie. ab> bye zabi-_tv,_n _ współ w wstępuje z masochizmem, potępianiem i oskarżaniem siebie Pragnienie śmierci zawiera poczucie beznadziejności, lęk./męczenie, rozpacz W o t.ww i; listach starszych osób dominują cechy związane z pragnieniem śmierci, a zatem poczucie beznadziejności, lęk. zmęczenie, rozpacz. Młodsi mężczyźni. p»międ/> ?M a M. rokiem >\eia bardziej niż starsi ujawniam molyw\ ..żabie lub .być '/obitym . (Noście i niż u s<nrs/\c!i dochodzi do głosu cnie w i wrogość, rozgoryczanie. polepienie m Mae poc/uue wm S.ars.w .vimnbójca jest już •'męczony życiem, znękam Kilem p- vchicznym luh fi/ycz.n>m.

Gniew i wnwośe (jak m wynika z analizą listów) utrzymuj;) się długo. az. do końca lat pięćdziesiątych życia. Natomiast poczucie winę i oskarżanie siebie słabną w miarę upływu lal. szczególnie od 39. roku życia. Podobne kienmki zmian obserwuie się u kobiet. Starsze

ujawniają mniej poczucia wam. oskarżania i | otępiania siebie, a wię-

i-!!

Samobójstwo wieku starszcno

(_• i>j (ozpaczy, poczucia bycia ciężarom, depresji. Poczucie winy szczególnie słabnie po on. roku życia (Leenaars. !99o).

Każde jednak samobójstwo nalcż.y traktować w unikatowy sposób, w ealytn bogactw ie uwarunkowań osobowości i osobistej historii życia Niezależnie jednak od wieku samobójstwo traktować można jako nieodwolałm sposób zakończenia nieznośnego holu i cierpienia

Mimo wyraźnych nVżnic pomiędzy samobójstwami młodych i starszych można też wyłonić ich cechy wspólne (Nhncidman. I9K0).

1. VV'spólnvm celem samobójstw jest poszukiwanie rozwi.'|zania problemu.

2.    W pólnvm zadaniem samobójstw jest pozbawienie siebie świa ciomości. aby móc me myśleć.

v Wspólnym bodźcem samobójstw jest ból psychiczny nie do zniesienia.

4.    Wspólnym stresorem wywyolując.ym samobójstwa są sfrustrowane potrzeby psychiczne.

ś. Wspólnym sianem emocjonalnym w, samobójstwach jest po czucie bezradności i beznadziejności.

6.    Wspólna wewnętrzna postawni w samobójstwach jest ambiWalencja wobec życia: ku życiu i od życia.

7.    Wspólnym stanem poznawczym jest zawężenie horyzontów .

5.    Wspólnym rodzajem działania iest ucieczka.

9.    Wspólna form:] interpersonalnego komunikowania sic jest przekazanie komuś zamiaru popełnienia samobójstwa.

10.    Wspólną przyczyna powodując.'] wewnętrzną zwartość w samobójstwach jest związek pomiędzy sposobami radzenia sobie w sytuacjach (rudnych w ciągu całego życia.

Zatem samobójstwa młodych i starszych mają wiele cech u-spój nyeh. Przede wszystkim dzielą je postawy społeczne wobec samobójstw. Juz w starożytności samobójstwo starszych stanow iło właściwe i akceptowane zakończenie życia. Polem przyszedł okres potępiania samobójstw bez względu na okoliczności, teraz znów samobojsiwo pojmowane jest jako racjonalne zakończenie życia, aprobowanie rozwiązanie problemów i nudności (Billc-Hrahc, 2001).

Samobójstwu ludzi starych w myśl koncepcji racjonalnego samo bój siwa (pot Battin. !⁽>9i) nic należy nawet zapobiegać. W USA glo