Przemoc i marginalizacja Przemys�aw Piotrowski (5)

! ^;b

z proptamem telewizyjna m. < ><Iled/ina droyich n;iw a krewnych nic są mile widziane, <ida dzieje się m w porze emi ji uhihioneyo serialu. Dla wielu siars/.yeh o.oh -ci ialo t-dew i/yjno siaja się sposobem na życie. Pewien odsetek tars/ach dużo podro/.uje. ciesząc sie z mo/.li-w oś<. i poznaw auia nowvch 1 rajów. / wie wielu siai - v< h ludzi w Poi-e od hiena nd obrazu depresyjne i osoba. /avłnszcza. ze pozoslaje w \ koniaki z i dieia stanów lącą ż.i od io wsparć ia

3. Obniżenie poczuci;! własnej wartości

W starszym wieku poważnych problemów nasi ręcz w mo/.e obniża; nie poczucie W¹ jasnej wariosci Pivz ostaje lo w /w ią hu / tendencją do spommama przeszłości (Newman Newman I * * ó>. Wspomnienia moną spełniać po/.ywwna limkcję. mocą w/maemae pnc/ucic młodości kompetencji, atrakcyjności i blisko a innych Z dniyiej /.as stron*, niektórzy koncentrują się na ne.cala w nyeh dosw tadi 'ettiac h minionego życia i pozw-alapp nhv doznane n)/e/arowania nimi owładnęły Wspominanie własnych klęsk, niepowodzeń i rozczarowań może obniżyć poczucie własnej wartości (Newman. Newman l^(,/^l,i

Negatywne doświadczenia żvciowv powinna tylko luż.yc jako swoista lekcja i pewna przestroiła na pr/\s/losc Obniżone poczucie własnej wartości utrudnia naw ią a nic ważnycłi lelacn inierpersonał-nvch. W starszym wieku znamienna cechą obniżenia poczucia własnej wartości jest wrażenie pustki i beziiżyleezuosci. I¹;,iwana się tak zwana „pusta depresja” ayywnlujaca zdruzgotanie oczekiwań wobec wdasnej osoby (Aeiile, P⁾⁽D).

d. Depresja

Di aenoża i leczenie depresji u siat z.ycIi ą inne ruz w innych crupach w iwkoaawoh .Depresja u tao■’< *]i k ' uueri dna cliorobą (salzman. za: hreeman. Kcmec! ¹ PhD) Dro/i bowiem samobój-- lwem. Podatność na depresje u tatszyeh tno/e Na -postrzegana / piini- m widzenia psawhodogii poznaaae/.ej Wamkac zatem może z nieptawidk>w ej oeenv wdanego zacia. tak i menmieietniwe i /macania. sic /. osobistymi, materialnami i społeczna mi tresaini (Treeman, Ueinecke. 1<>⁽TD

§

|

Samobójstwo wieku starszego

! )epresja \vspolwystępuje również z rożnymi chorobami nękającymi starszych, jak np. Parkinsona. Może bvć również wywołana lekami służącymi do leczenia innych chorób. Starsi rzadziej niż młodsi poszukuje pomocy psychologicznej luli psychiatrycznej.

Ważna rolę w depresji osób starszych odgrywaj;} negatywne doświadczenia życiowe (Kraaij. (iurnclski. 2002). Starsi ludzie, którzy w ciągu swojego życia doświadczyli śmierci osób kochanych, fizycznych chorob oraz problemów w relacjach personalnych częściej cicr p a na depresję, która w starości jest szczególnie niebezpieczna i pro wadzi do samobójstwa. Pewną zaporę przed depresja w późnym wieku stanowią trwale więzi emocjonalne nawiązane w ciągu żvria. Wię/.y przywiązania powstają w różnych etapach życia. W okresie dzieciństwa pierwotne przywiązanie dotyczy rodziców. Parker (Kraaij. (Jat italski. 2002) wyodrębnia ją dwie dymensje. które tkwią u podłoża z.w-iazkow rodziców, i dzieci. Należą do nich: troska i kontrola, uczucie i ciepło versus chłód emocjonalny i odrzucenie. Przywiązanie wywdera pozy i y wn \ wpływ na samopoczucie psychiczne oraz pomaga w trud nvch okresach.

Kraaij. (iarncfski (2.002) zbadali lód starszych ludzi, w wieku od 65 do °4. roku. Paciani w większości byli niezależni od rodzin Większość wierzyła w Doga Ich miejscem urodzenia lwia Holandia. W' wyniku badan stwierdzono, że kontrola wywierana zarówno przez rodziców' w dalekiej przeszłości, jak i partnerów życiowych przyczyniała się do depresji w starości. Pod pojęciem kontroli rozumiano: dominację, ingerencję w osobiste sprawy, tendencję do krytykowania oraz autorytatywne postawy. Im więcej kontroli roztaczali rodzice i partnerzy, tym większo ryzyko depresji pod koniec życia. Niski poziom kontroli ze strony rodziców służył jako bufor przed negatywnymi doświadczeniami życiowymi. Optymalne więzi pomiędzy dzieckiem i rodzicami sprzyjają pogodnemu przeżywaniu starości.

Dominacja, ingerencja w najbardziej osobiste sprawy, tendencja do krytykowania oraz, autorytatywne postawy powinny być przedmiotem interwencji psychologicznej i to już od najwcześniejszych okresów życia. Również i w starości rozwój związków' opartych na poznawaniu autonomii drugiej osoby \vplvw.a pozytywnie na samo-