Przemoc i marginalizacja Przemys�aw Piotrowski (3)

2 Istnieje charakterystyczna sekwencja ro/w ju dla wszystkich, oparła na zadaniach ka/.dego okro u

3. Wszyscv podążanie podobna scic/ha rozwoju ale lażdv z nas jest unikatowy i ma własny w/ór. Nie ma dwóch identycznych osob.

,| Nasz rozwój jen /wia/am / poczynionym; wyhorami. składa się z osobistych wyborów i decyzji

5 Ważno jest wyrażenie aa swojej islots od na|u c/eśniejs/eyo dzieciństwa Kolio May nazwa¹ toodwaen bycia

(j Kryzys jest tworc/ym aspektem rozwoju osoby w cineu jot ży-; a Krvzvsy pobudza(ti do nowvc!i zadań rozwoju.

7 Twórcze napięcia i bonHil t> sa i -lotne dla rozwoju S Życic jiowinno się pr/c/ec do końca, na Jazdym lego etapie. Nic można idealizować młodości. Wszystkie stadia rozwoju niezbędne.

<). W czasie podroży pizcz życie wzrasta nasza świadomość.

10 Każde przejście do następnego etapu test niezmiernie ważne i unikatowe.

I ! Wiek średni i starszy nie sa ulicami bez wyjścia, nie alejami w którech kwitnie prawd dw a osobowo

12 We wczesnym okresie :*vct;i pierwotny zv. nzeł. ze śiodowi-skietn zewnętrzny nt i społeczne w ymagania obezwładniaj;} Ja.

i tjawnia się tutaj spojrzenie na starość z perspektywy rozwoju osobowości. Jest to jednak okres zagrożony, bardziej ni/ inne w życiu. możliwości;} działań autodestrukeyjnyeh

( "zęslolliwo.ść snrnnbó jsł v w .starszym wirku. Porównania wskaźników samobojsfn osób młodszych i slarszych

Trudno jest precyzyjnie u talie wskaźniki samobójstw osób star-v ■ vd':    Nie|cdnokrotnic samobójstwa popularii s(ais/.\i h nakłuje

_sj_c ,_:(1; wypadek lub przypisuje chorobie tSchmidtk \ Weinacker. 10P3; Kreeman. Rcineeke. I^()<W).

Wed łun danych Światowej * Tyam/acp /dmwia (WTK )1 samobójstwa dokonane częściej występuj;} wśród osob starszych ni/ ml od-‘"/Ach (I K* Leo. |999j. Na przykład samobójstwa osob w wieku 75 la! i powyżej zdarzają się trzy kroi nie częściej niż w populacji młodych hi(.!/i poniżej 75 roku życia. Niemniej samobójstwo jest zjawiskiem znacznie mody fikowanymi przez kulturę, toteż odmienne są wskaźniki samobójstw w¹ rożnych krajach. Interesujące jest to. że Nowa Zelandia. \u tralia. Kanada. 'Stany Zjednoczone maja wysokie wskaźniki amobójstw osób pomiędzy 15. a 24. rokiem żvcia Natomiast w kra tach łacińskich takich iak Hiszpania. Wiochy. Portugalia wskaźniki amobojMw miod/iezy sa niższe, a starszych wyższe, szczególnie dla osob powyżej 75. roku życia i I )e Leo. I9^,.)⁽)l. Populacja mężczyzn powyżej aa. roku życia stanowi szczególne zagrożenie samobój lwem. Sa przysiad w okresie od I98S clo 1991 roku lvlko jeden kra] me miał najwyższego wskaźnika samobójstw dla mężczyzn, którzy przekroczyli już 75. rok życia. Tym krajem była Polska. Właśnie •V Polsce najwyższy wskaźnif samobójstw dotycz,v mężczyzn pomiędzy 4w a 54 rokiem życia (De Leo, 1999). Na marginesie można dodać. że nasuwa się tutaj hipoteza, iż podwyższony wskaźnik samobójstw mężczyzn w tym wieku w Polsce może wiązać sic pośrednio z wciąż występującymi niekorzystnymi warunkami spoleczno-ekono mieznvmt. Mężczyźni w redntm wieku przeżywają kryzys drugie] połowy życia, dokonujn bilansu i ogólnej oceny swojej przeszłości I Iwarunkowania społeczno-ekonomiczne nie pozwoliły im na sukces życiowy mierzony pozycją materialni}, niejednokrotnie nic mogą za pew nie godziwych warunków swej rodzinie, tracą szacunek w oczach własnych dzieci. Bilans życia jest ujemny. Rodzi się niepokój, depresja. ujawniają tendencje autodesinikcyjne. .Są to jednak hipotezy wymagające dalszych badan.

Jak już wspomniano, szczególnie wysokie wskaźniki samobójstw osób starszych notuje się w krajach łacińskich, np. w Portugalii star i popełniają samobójstwa dziesięciokrotnie częściej niż młodsi (poniżej •15 roku życia). Włosi i Hiszpanie siedmiokrotnie częściej (De Leo 1999). W krajach anglosaskich wskaźniki samobójstw starszych s-[ niższe. Podejrzewa się. iż poprawa opieki psychiatrycznej i wysoki poziom socjalnej wpływają na zmniejszenie wskaźnika. samobójstw, w tych krajach. Na przykład we Włoszech wskaźniki samobójstw osob starszych rosną od 1990 roku. podczas gdy w Anglii i Walii m_;i. leją (T)c Leo. 1990).