SDC13414

Język - Historia - Kultura 61

monoteizm utwierdzał jego autorytet jako władcy i dodatkowo motywował podboje nowych terytoriów akcją chrystianizacyjną.

Państwo Mieszka ł liczyło ok. 200 000 km² i obejmowało Wielkopolską (Polanic, Goplanie), Mazowsze, Wyżyną Sandomicrsko-Lubelsko-Prze-myską (Lędzianic, Grody Czerwieńskie, Sklawinowie) oraz wschodnie Pomorze.

W 967 r. nastąpiło przyłączenie zachodniego Pomorza (choć bez Wolina), następnie Ziemi Lubuskiej, a w latach 990-992 - Śląska i znacznej części Małopolski (bez ziemi Wiślan), zarazem w 981 r. państwo Mieszka I pomniejszyło się o Grody Czerwieńskie, utracone na rzecz Rusi.

W ten sposób uzyskano terytorium przedstawione w dokumencie Dagome iudex (ok. 992 r.):²³

„ (...) za papieża Jana XV Dagome (...) [Dago <- Dagobert, me f- Mesco <- Mieszko «- Miecslaw] i Oda (...) [druga chrześcijańska żona Mieszka I, pochodząca z Niemiec] oraz ich synowie Mieszko i Lambert [nie wymieniono tu pierworodnego syna Mieszka I - Bolesława, pochodzącego z pierwszego chrześcijańskiego małżeństwa Mieszka I z Dobrawą, córką Bolesława II czeskiego] ofiarowują św. Piotrowi państwo, które zwie się Schinesghe [Schines + Ghe nesen // nesin = Szczecin i Gniezno], ze wszystkimi przyleg-łościami swoimi (...) mianowicie zaczyna się najpierw od brzegu ((długiego morza» [Longum marę = Bałtyk], od granic Prus [Pruzze] aż do miejsca, które nazywa się Ruś [Ruzzi], i od granic Rusi aż do Krakowa [Craccoa], i od Krakowa aż do rzeki Odry [Odera], prosto do miejsca, które się zwie Ale-mura [Ale + Mura = Ołomuniec i Morawy], i od Alemura aż do terytorium Milczan [Milze], zaś od granic Milczan prosto do Odry i stąd wzdłuż Odry do wymienionego państwa (miasta) Schinesghe.”

W dokumencie tym mówi się o państwie szczecińsko-gnieźnieńskim (Ci-vitas Schinesghe) wraz z przyleglościami stanowiącym niejako własność Mieszka I, jego żony Ody i ich dwóch synów. Państwo to nic ma jeszcze żadnej nazwy własnej. Wymienione są tylko dwa grody w jego obrębie, tj. Szczecin (symbolizujący Pomorze Zachodnie, do którego docierały już wojska Marchii Brandenburskiej) i Gniezno - stolica całego państwa i rodowy gród Mieszka; pozostałe nazwy miejscowe określają terytoria graniczne państwa. W dokumencie tym nic jest jeszcze zakodowana świadomość narodowościo-

²⁵ Tekst przekładu z modyfikacjami za: S. Rospond, op. cit., s. 17-18. W nawiasach [ ] podaję dodatkowe wyjaśnienia nazw i realiów historycznych.