SDC13418

__Język - Historia - Kultura_    65

Aby jednak tak się stało, nasza państwowość musiała przejść długą drogę - od państwu Polan do państwa Polaków; od Poloniae regla do Polski. Zarazem musiały się dokonać przemiany w świudomości społecznej: od poczucia przynależności do ponadplcmicnnych wspólnot etnicznych do poczucia przynależności do jednej wspólnoty narodowej; od wspólnoty feudalnej do wspólnoty stanowej. Wreszcie musiało wykształcić się (przynajmniej w warstwie uprzywilejowanej, oświeconej) poczucie przynależności do jednej wspólnoty kulturowej i jednej wspólnoty komunikatywnej, posługującej się językiem polskim.

Procesy te trwały ok. 500 lat, a wiedza o nich była już społecznym doświadczeniem w wieku XVI:

..Kto by cię nic znał, Lechu Słowianinie.

Któryś nnjpicrwcj zasiadł w tej krainie I opanował męstwem swoim mocne Brzegi północne?

Kroka patrz, jako siedząc tak wysoko,

Przedsię ku miastu swemu skłania oko;

Wandę wydawa ubiór, bo z postawy Zda się mąż prawy.

Tu i fort cl ny Przemysł jest wniesiony I ten, co dostał trefunkiem korony,

Poźrzawszy zdrady, gdzie koń prędkonogi Biegł zawód srogi.

Bóg fałszu nie chce; a jako miłuje Sprawiedliwego. Piast i dziś to czuje.

Bo mieszka w niebie, a jego cne plemię Rządziło ziemię.

Zemowit stoi wedle ojca prawie.

Z drugimi równo: ty wysszej, Miecławie.

Którego sprawą chrześcijański zakon Podań Polakom.

Tuż po nim widzę mężne Bolesławy,

Prze których dzielność i stateczne sprawy Polska szeroko swych granic pomknęła I serce wzięła.

W tejże jest liczbie on zakonnik święty,

Z cieniów klasztornych na królestwo wzięty.

Są dwa Lesczfcowie; jest król wzrostem mały Ale mąż śmiały.

Widzę Jagiełłą i dwu Kazimierzu,

Dobrych tak w boju, jako i w przymierzu;