siek16

niem się umiejętności sterowania pracą' własnego organizmu.

Ćwiczenia tych etapów obejmują:

-    uczenie.się koncentracji na wrażeniach mięśniowych, płynących z własnego organizmu i uczenie się wywoływania wraże-. nia ,,ciężkości" umięśnionych części własnego ciała - rąk, nóg. całego tułowia.

-    uczenie się koncentracji na wrażeniach płynących z poszczególnych narządów własnego ciała, uczenie się ,,czucia pracy" własnego serca, oddechu, wrażeń z okolicy splotu słonecznego.-

Jest to jednocześnie ćwiczenie się w przestrajaniu pracy włas_T nego organizmu. Uczenie się wywoływania wrażeń ciężkości t wrażeń ciepła we własnym organizmie. Jest to Uczenie się zwalniania pracy serca i oddechu, uczenie się przestawiania pracy własnego organizmu i wpływanie przy tym na własne życie psychiczne. Takie przestawienie organizmu warunkuje bowiem występowanie określonych reakcji emocjonalnych i postaw wobec siebie.

Doraźnym celem stosowania ćwiczeń treningu autogenne,go jest uzyskiwanie stanu fizycznego rozluźnienia, odprężenia.

Stanowi' odprężenia, rozluźnienia, zwolnienia rytmu pracy organizmu (np.‘ zwolnienia oddechu, napięcia naczyń krwionośnych)-towarzyszy subiektywne poczucie spokoju. Stąd tez głównym celem treningu autogennego jest takie przestrojenie pracy organizmu i życia psychigznego, aby uzyskiwać .owo wrażenie wewnętrznego spokoju i przez ćwiczenia rozluźniające, i przez stosowanie odpowiednich formułautosugestii wrażenie spokoju w sobie wywoływać.

Rozpoczęcie ćwiczeń treningu autogennego według metody Schultza rozpoczyna się od koncentracji na wrażeniach płyną-.cych z własnych rąk i nóg oraz-na uczeniu się wywoływania wrażeń ciężkości w rękach, nogach, całym tułowiu.

. Po przyjęciu zatem jednej z opisanych postaw ciała, w warunkach, gdzie dopływ bodźców z zewnątrz jest ograniczony (cisza, przymknięcie oczu, lekkie zaciemnienie), ćwiczący powtarza: prawa ręka jest ciężka. Powtarza to pięć - sześć razy, a następnie jeden raz „jestem spokojny (na)" Następnie pięć-sześć razy „prawa (lewa) noga jest ciężka" i znów po jednym razie „jestem spokojny (na)"

Ważne jest, pisze Schultz, aby powtarzać te formuły jakby •biernie, nie ,,ną siłę"., aby ręce i nogi były ciężkie. Po kilku takich ćwiczeniach zaczynamy odczuwać wrażenie ciężaru w rękach i ■ nogach. W miarę postępu w ćwiczeniach wrażenia te pojawiają się coraz szybciej, mają coraz szerszy zasięg, są coraz wyraźniejsze.

3U

Według danych Schultza, zebranych od ponad 1 500 osób uprawiających trening autogenny, wrażenia ciężkości pojawiają filę najszybciej w okolicy przedramion, dłoni (około 60%). Pewien procent ćwiczących odczuwa wrażenieciężkości w całym ramieniu oraz okolicy pasa barkowego.

Wrażenia ciężkości GENERALIZUJĄ się, rozprzestrzeniają miarę przedłużania się treningów na inne okolice ciała i wr im cało ciało. Wtedy ćwiczący odczuwa całe ciało jako ,, Wrażenia te są podobne do tych, jakie odczuwa się zaśnięciem.

Przy ćwiczeniach odczuwania wrażeń ciężkości trzeba sobie zdać sprawę z tego, że ćwiczący może SUBIEKTYWNIE odczuwać wrażenia ciężkości swego ciała, co łączy się z odprężeniem, a odczuciu temu nie musi towarzyszyć równie silne obiektywne, tj. mierzone np. za pomocą specjalnych czujników, ciążenie części ciała i obiektywnie mierzone rozluźnienie mięśni.

Schultz podaje wyniki obiektywnych pomiarów rozluźnienia mięśni, powstałego w wyniku stosowania ćwiczeń rozluźniają cych.

Rozluźnianie mięśni można obiektywnie zmierzyć za pomocą mierzenia wielkości odruchów. Przy rozluźnieniach mięśni tucla odruchu zmniejsza się.

Formuły autosugestii powtarzane w czasie uczenia się odprę źania mięśni (odczuwania ciężkości ciała), mogą być wypowia dane ,,w myśli", mogą im też towarzyszyć wyobrażenia wzroko wo. Ważne jest, aby być biernym podczas powtarzania sugestii aby cierpliwie czekać, aż organizm ,,przestawi się" i zacznie dekować wrażenia ciężkości (Schultz, 1960, s. 231-232).

Z większości protokołów przytaczanych przez Schultza wjego-książce o treningu autogennym wynika, że wrażenie ciężkości pojawia się w kilku pierwszych próbach. Na początku wrażeniom lym może towarzyszyć pulsowanie w końcach palców, a po treningu ćwiczący z reguły przeżywa wrażenie ciężkości i odprężenia.

U przeciętnych ludzi ćwiczenie przestrajania pracy organizmu nie napotyka specjalnych trudności. Wi mniejsza łatwość uzyskiwania stanu rozluźnienia loży od dokładności ćwiczenia, a także od typu nia.

Schultz opiera się na terminologii Kretschmera i wyróżnia^ umięśnienie typu pykniczno-atletycznego i typu leptosomiczne-tjo. To ostatnie odznacza się mniejszym napięciem tonusu mięśniowego, dlatego łatwiej w takim przypadku uzyskiwać odprężenie (Schultz, 1960, s. 29-30).