9.3. Produkt i marketing turystyczny 251
Zdaniem M.J. Marcheny Gomeza [1995] obecnie na rynku turystycznym można dostrzec następujące tendencje:
• po stronie podaży:
- globalizacja rynku: większa oferta i lepsza dostępność,
- zróżnicowanie produktu turystycznego (rozwój wyspecjalizowanych form turystyki),
- lepsze i w większym stopniu komplementarne usługi,
- większa oferta noclegów poza hotelami,
- większe zainwestowanie środków publicznych w projekty związane z turystyką,
- reorganizacja obszarów zabudowanych,
- odejście od zabudowy wielopiętrowej,
- większa rozpiętość cen pakietów podróżnych;
• po stronie popytu:
- zmiany w motywacjach turystów i zachowaniach turystów,
- większe docenianie roli urlopów (obecnie traktowanych jako konieczność),
- systematyczny wzrost popularności turystyki,
- rozdzielenie wypoczynku urlopowego na kilka części,
- większe zapotrzebowanie na jakość usług,
- większe zróżnicowanie sposobów spędzania urlopów,
- zróżnicowanie motywów turystycznych,
- nadawanie większego znaczenia czynnikom przyrodniczym,
- wzrost zainteresowania turystyką osób o niższych dochodach.
Osobnym zagadnieniem przy sprzedaży produktu turystycznego jest działalność promocyjna oraz reklamowa, które są jednymi z ważniejszych elementów funkcjonowania marketingu turystycznego. Według J. Altkoma [1995, 14] cechami wyróżniającymi marketing w turystyce jest bardzo złożony charakter produktu, silnie zaznaczone oddziaływanie nieekonomicznych (psychologicznych, społeczno--kulturowych, geograficznych itp.) zmiennych popytu, duża wrażliwość koniunkturalna, długie okresy braku aktywności lub słabej aktywności rynkowej klientów (turystów) i sprzedawców (np. przedsiębiorstw hotelarskich, biur podróży itp.) oraz szczególne zasady funkcjonowania przedsiębiorstw turystycznych, gdzie koszty stałe i zmienne są ściśle określone przez sezonowość ruchu turystycznego.
W marketingu turystycznym są stosowane następujące strategie [Altkorn 1995, 51-57]:
• oparte na relacjach między rynkiem zbytu a produktem turystycznym: penetracji rynku, rozwoju rynku, rozwoju produktu i innowacji;
• polegające na działaniach wobec konkurencji.
Strategia penetracji rynku polega na zwiększeniu sprzedaży dotychczasowego produktu na tym samym rynku. Aczkolwiek czasami, pod wpływem sygnałów na-