[Fe(SCN)4] + 6 F ^ [FeF«]3' + 4 SCN'
czerwony bezbarwny
Jony F” zamaskowały jony Fe34 i dzięki temu możemy dostrzec niebieskie zabarwienie wyekstrahowanego związku kompleksowego K2[Co(SCN)4],
Kationy Ni2' wykrywamy w reakcji z dimetyloglioksymem. Jest to substancja organiczna, której 1% roztwór etanolowy, wytrąca w zakresie pH od 5 do 10, bardzo charakterystyczny różowo-czerwony osad z jonami Ni2+.
Dimetyloglioksym, jako słaby kwas, w środowisku amoniakalnym dysocjuje w znacznym stopniu:
+ :NH3
+ NH4+
HO—N. CH3
I
HO— N^CH3
h2dmg
(dimetyloglioksym)
N ch3
HO—N^CH3 I1DMG”
(anion dimetyloglioksymu)
Aniony HDMG wytrącają z kationami Ni2+ wspomniany już osad kompleksu wewnętrznego:
Ni2’+ 2 HDMG" £ NifHDMG),
itóowo-czerony
W płaskiej cząsteczce dimetyloglioksymianu niklu(Il) widoczne są 2 pierścienie sześcio- oraz 2 pierścienie pięcio- członowe. Utworzone zostały dzięki wiązaniom jonowym i koordynacyjnym centralnego jonu Ni2r z atomami
ligandowymi O i N, a także wiązaniom wodorowym pomiędzy anionami HDMG .
Dimetyloglioksym kompleksuje wiele kationów 2 i 3 grupy. Zauważmy, że reagując z jonami Fe2' w środowisku NH3, daje roztwór czerwono zabarwiony, natomiast powstanie różowo-czerwonego osadu (też w obecności amoniaku) jest już reakcją specyficzną kationu Ni2*.
Zajmijmy się ponownie roztworem chlorków pozostałych kationów 3 grupy. Gotowanie roztworu ma na celu odpędzenie resztek H2S (pozostałość po rozpuszczeniu siarczków w IM roztworze HC1). Kolejne etapy to: zobojętnienie roztworu 6M NaOH i dodanie małego nadmiaru (3 krople), a następnie ogrzewanie przez kilka minut i odwirowanie osadu na gorąco.
(W tych warunkach Na[Cr(OIi)4] hydrolizuje i jako CrCOHh przechodzi do osadu).
W ten sposób dokonaliśmy rozdzielenia kationów - jony Fe2*, Mn2* i Cr3* strąciły się w postaci wodorotlenków:
T
Fe2*+2 HO" £ Fe(OHb T
Mn2* + 2 HO' żt Mn(OHl-)
T
Cr3* + 3 HO Ii Cr(OHK ale nie [Cr(OH)4] !!!
Natomiast Al3* i Zn2* przeszły do zasadowego roztworu jako gliniany i cynkany:
Al3*+ 4 HO" H [AI(OI I)4]‘
Zn2*+ 4 HO" Ii (Zn(OH)4]2~
Do analizy tego roztworu wrócimy po zbadaniu osadu wodorotlenków: Fe(OHl-). Mn(OHF) i CrfOHk
69