skan5

równocześnie, żc len, od którego jestem zależny, posiada te wszystkie rzeczy większe nie w jakiś sposób nieokreśRmy i potencjalny tylko, lecz

wcale, by ten znak by! czymś różnym od samego dzida, lec/, na podstawie lego tylko, że Bóg mnie stworzył, jest bardzo wiarogodne, że mnie stworzy! w pewien sposób na obraz i podobieństwo swoje i że to podobieństwo, które zawiera i de? Boga, ujmuję przy pomocy lej samej zdolności, przez którą ujmuję siebie samego. To znaczy, żc gdy skieruje uwagę na siebie samego, to nic tylko pojmuję, że jesieni rzeczą niezupełną i zależną od kogoś innego, rzeczą, która dąży nieogranicze-nie <lo czegoś coraz większego, czyli lepszego, lecz pojmuję także

rzeczywiście ma je w sobie w stopniu ^ograniczonym, a przeto jest Bogiem.

Cała siła tego dowodu polega jrfi tym, że uznaję, iż nie byłoby możliwe, żebym był takiej natury jakiej jestem, a mianowicie Lakiej, że mam w sobie ideę Boga, gdyby pfe istniał naprawdę Bóg. Ten sam Bóg — powiadam — którego idea^st we mnie, t/n. posiadający te wszystkie doskonałości, których wpurivdzie nie mogę pojąć, lecz zaledwie tylko w jakiś sposób zbliżyć się^io nich myślą — i który nie podlega żadnym brakom. Z lego dostatecznie wynika, że nie rnoże On być zwodzicielem, bo oczywiste jest dzięki przyrodzonemu światłu rozumu, że wszelkie oszustwo i wszelkie¹ zwód zenie ma źródło w jakimś braku.

Zanim jednak zbadam to dokładniej i zarazem przejdę do rozważania innych prawd, które stąd można wysnuć, chciałbym zatrzymać się jakiś czas na kontefneplacji Boga, rozważyć Jego przymioty i oglądać, podziwiać i Uwielbiać piękno tego niezmierzonego światła, tyle ile potrafi znieść wzrok mojego przyćmionego umysłu. Tak bowiem, jak mis uczy wiara, ?e na samym jedynie oglądaniu boskiego majestatu polega najwyższa szczęśliwość przyszłego życia, Lak też doświadczamy, (dądanie, chociaż o wiele mniej doskonale, może nam dać rozkosz, do jakiej w tym życiu jesteśmy zdolni.

c;u'1es_: Medytacje o pierw.wj jifozofii. W przekładzie Marii i Kazi mic->'7ii Ajdukiewiizów. PWN. „Biblioteka Klasyków Filozofii”. Warszawa 1058, s. 16-71.

li LA l S F, PASCAL (1623 - 1662)

Myśli

(opublikowane 1669) (fragmenty)

84. Dysproporcjo* człowieku. (...)

Niechaj redy człowiek przyjrzy sie naturze w jej wzniosłym i pełnym majestacie, niech oddali wzrok od niskich przed r ni ołów, które go otaczają. Niech spojrzy na (o olśniewające światło, niby lampa wiekuista oświecające wszechświat; niechaj ziemia zda mu j»ię jako punkcik w stosunku do rozległego kręgu, .jaki tu gwiazda opisuje: i niech sit zdumieje, że ów rozległy krąg jest jeno drobnym punkcikiem w porównaniu'/ tym, jaki obejmują gwiazdy toczące się na Jnmumencic. Ale choć nasz wzrok zatrzymuje się tutaj, niechaj wyobraźnia idzie dalej; wcześniej znuży się pojmowaniem niż natura dostarczanie]u przedmiotów. Cały ten widzialny świat josl jeno niedostrzegalni! drobiną na rozległym łonie natury. Żadna idea niezdohi się do logo zbliżyć. Darmo byśmy piętrzyli nasze pojęcia poza wszelkie dające się pomyśleć przestrzenie; rodzimy jeno atomy w stosunku do rzeczywistości r/eezy. Jest to nieskończona kula, której środek jest wszędzie, powierzchnia nigdzie. Słowem, jesL to najbardziej dotykalny zmik' ws/eclipotęgi Koga, •że nasza wyobraźnia gubi się w tej myśli.

[346¹] Niechaj człowiek wróciwszy do siebie zważy, c/ym jest w porównaniu do tego, co istnieje, niechaj spojrzy na się jak na coś zabłąkanego w tym zakątku przyrody i niechaj z tej malej ccii, w której go pomieszczono (mam na myśli wszechświat), nauczy się oceniać ziemię, królestwa, miasta i samego .siebie wedle słusznej ceny. Czym jest człowiek w nieskończoności'/

Ale jeśli chce oglądać inny cud, równic zdumiewający, niech zbada to, co zna najdrobniejszego. Niechaj roztocz ukaże mu w swoirp maleńkim

^x (bir/siliiość}

197