slanowanie7

pów, ponadto w jednej grupie spotyka się spirocysty, prymitywne penetranty. Są one, ogólnie biorąc, najprymitywniej wykształconymi parzydełkami w obrębie typu. Objęte są tylko jedną otoczką chitynową i nie mają knidocylu (wyrostek czuciowy), natomiast od strony wolnej ■;ą orzęsione.

Układ nerwowy jest podobnie wykształcony jak u Octocorallia. Brak komórek zmysłowych.

Mezoglea jest grubszą, niż u koralowców ośmiopromiennych.. zawsze ma charakter tkanki łącznej mezenchymatycznej.

Warstwa endodermalna jest typowo wykształcona.. Gruczoły, które tu występują, można podzielić na dwa typy: śluzowe i trawienne,. Włókien-ka kurczliwe komórek nabłonkowomięśniowych tej warstwy, .poza przegrodami, układają się okrężnie. W górnej części polipa są szczególnie-silnie rozwinięte, tworzą specyficzny zwieracz, zacieśniający ścianę ciała nad tarczą gębową.

Hyc. 36. Koralowiec .sześciopromieniły. Schemat budowy wewnętrznej, a — akon-cjum, c — cynklid, g — gonada, j — jama chłonnotrawiąca, 1 — przełyk, p — przegroda, r — włókienka wciągające przegrody, s — syfonoglyf

Septy są podobnie zbudowane jak u Octocorallia. Odgrywają zasadniczą rolę przy wstępnym trawieniu, które odbywa się głównie na ich wolnych brzegach. Brzegi są zawsze pogrubiale, sfałdowane wzdłużnie, tworząc trójdzielne filamenty septalne (ryc. 38). Środkowy fałd wyposażony jest w komórki gruczołowe produkujące enzymy trawienne i w' parzydełka. Boczne fałdy pokryte są komórkami z witkami. Septy są rozmieszczone parami. Większość par ma chorągiewki mięśniowe zwrócone do siebie. Przestrzeń ograniczona taką parą przegród nazywa się e n d o-c e 1. Jest ona zawsze jałowa, co znaczy, że nigdy w niej nie powstają dalsze przegrody. Przestrzeń pomiędzy dwoma parami przegród nazywa się e g z o c e 1, tylko w niej mogą się tworz^yć nowe przegrody. Dwie

Ryc. 37. Koralowiec sześciopromienny. Schemat rozwoju szkieletu zewnętrznego, p — płytka podstawowa, s — sklerosepta

pary przegród zupełnych, które przyrastają do rowków gardzielowych, wyłamują się z tych reguł. Mają chorągiewki mięśniowe .zwrócone od siebie, na zewnątrz. Są to pary tzw. przegród przewodnich, które razem z rowkami wyznaczają symetrię dwuboczną. Powstawanie przegród jest bardzo specyficzne. Najlepiej można to wykazać na przykładzie polipów z rodzaju Edwardsia, które wykazują podobieństwa do polipów ośmiopromiennych. Polipy tego rodzaju mają dwa rowki gardzielowe, 8 par przegród zupełnych i cztery przegrody niezupełne. W trakcie rozwoju, jako pierwsze powstają dwie przegrody brzuszno--boczne (ryc. 39), potem dwie grzbietowo-boczne, mające chorągiewki mięśniowe zwrócone w stronę brzuszną, następnie rozwija się para brzusznych przegród przewodnich, a w końcu para grzbietowych przegród przewodnich. Wszystkie te przegrody przyrastają do przełyku. Następne cztery przegrody są niezupełne i powstają poniżej przegród zupełnych brzuszno-bocznych i grzbietowo-bocznych i razem z nimi ograniczają endocele. Na tym kończy się u polipa Edwardsia rozwój przegród.

Wszystkie inne koralowce sześc-iopromienne, mające septy o liczbie 6X, przechodzą w rozwoju przez stadium Edioardsia. Trwa ono dłuższy

Ryc. 38. Przegroda koralowca sześciopromiennego. c — włókna mięśniowe chorągiewki, g — komórki gruczołowe, j — jajo, m — mezoglea, n — endoderma, o — włókna okrężne komórek nabłonkowomięśniowych endodermy, s — filament septalny

95