So�tyk Stefan

432

SOŁTYK STANISŁAW — SOŁTYK STEFAN

Krakowa. Dzięki finansowej pomocy rodziny matki mógł studiować, nie udało się jednak ustalić — gdzie.

S. wstąpił do floty austro-węgierskiej. Po otrzymaniu stopnia porucznika marynarki I kl., przydzielony został do wojskowego attachatu w ambasadzie austro-węgierskiej w Rzymie. Później pełnił funkcję attache wojskowego przy poselstwie austro-węgierskim w Madrycie, a następnie w Rzymie. W czerwcu 1897 otrzymał nominację na szefa II oddziału sekcji marynarki w austro-węgierskim min. wojny w Wiedniu. Był reprezentantem Austro-Węgier na I Kongresie Pokojowym w Hadze w maju 1899; uczestniczył aktywnie w debatach kongresowych i w równoległych spotkaniach towarzyskich, m.in. bywał w salonie austriackiej działaczki pacyfistycznej B. von Suttner; swe wydawnictwa pokojowe przysyłali mu polscy socjaliści. Z końcem 1. dziewięćdziesiątych był S. kapitanem okrętu torpedowego naukowo-wojskowego «Alfa». Zapewne na jego pokładzie przybył w r. 1900 do Chin w czasie «powstania bokserów» w ramach ekspedycji zbrojnej, mającej na celu oswobodzenie dyplomatów europejskich uwięzionych w Pekinie. Zmarł tam pod koniec r. 1900 na atak serca. Pochowany został w grudniu w Poli (Pula, w Istrii).

S. prawdopodobnie nie założył rodziny.

Ży c h 1 i ń sk i, XVII 177, XXIV 209- 10 (nekrolog); Inskrypcje grobów polskich na cmentarzu w Paryżu. Pere Lachaise, W. 1991 (dot. matki S-a); — Kamińsk i A. J., Stanowisko Niemiec na pierwszej konferencji haskiej (1900), P. 1962 s. 119; Kołodziejczyk R., Jan Bloch (1836—1902), W. 1983; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny; — ChlędowskiK., Pamiętniki, [Wyd.] A. Knot, Kr. 1957 II (dot. rodziców S-a); GirtlerK., Opowiadania, Kr. 1971 II; Kel-lcs-Krauz K„ Listy, Red. F. Tych, Wr. 1984 II; Ko-źmian A.E., Listy, (1829—1864), Lw. 1896; Suttner B. von, Memoiren, Stuttgart—Leipzig 1909; — „Dzień. Pozn.” 1897 nr 142; — B. Jag.: sygn. 224649 V teka 20 (klepsydra pogrzebowa ojca S-a); B. Naród.: sygn. 8319 t. 4 k. 18v. (fot. matki S-a).

Elżbieta Orman-Michta

Soltyk Stefan (1880—1945), nauczyciel, poseł na sejm RP, senator. Ur. 22 VI w Zwoleniu (pow. kozienicki) w rodzinie drobnomieszczańskiej, był synem Szymona i Józefy z Kacperskich.

Uczęszczał S. do dwuklasowej szkoły w Zwoleniu, a gdy jego rodzina przeniosła się do Radomia — do tamtejszej prywatnej czteroklasowej szkoły realnej Piotra Biernackiego. Progimnaz-jum ukończył w Sandomierzu, zaś gimnazjum w Radomiu w r. 1901. W1. gimnazjalnych należał do tajnego kółka samokształceniowego o charakterze socjalistyczno-niepodległościowym. Następnie podjął studia na wydz. fizyko-matematycz-nym Uniw. Warsz.; działał w radykalnym stów. studenckim «Spójnia», a w r. 1904 został wybrany na członka sądu koleżeńskiego studentów. Za udział w wydarzeniach 1905 r. był relegowany z uczelni i wcielony do 25. Smoleńskiego PP w Kozienicach. W wojsku nadal prowadził pracę polityczną i utrzymywał związek z Polską Partią Socjalistyczną. Złożenie egzaminu z matematyki na nauczyciela domowego umożliwiło S-owi uzyskanie zwolnienia z wojska; we wrześniu 1906 objął posadę nauczyciela w siedmioklasowej miejskiej Szkole Handlowej Męskiej w Radomiu. W r. 1908 uzyskał zgodę min. oświaty na ukończenie studiów; procedurę egzaminacyjną przeszedł przed komisją uniwersytecką w Odessie. W r. 1909 podjął dodatkowo nauczanie matematyki w prywatnej pensji żeńskiej (typu progim-nazjalnego) Józefy Julii Waręskiej w Radomiu. W r.n. zorganizował ((Towarzystwo dla prowadzenia i utrzymania średniej Szkoły Żeńskiej Handlowej w Radomiu», które przejęło i przekształciło pensję; S. został w nowej siedmioklasowej szkole dyrektorem i wykładowcą matematyki, rezygnując z pracy w szkole męskiej. Dla swej szkoły nabył od Banku Handlowego nowy gmach przy ul. Lubelskiej (obecnie S. Żeromskiego).

Po zajęciu Radomia przez Niemców w czasie pierwszej wojny światowej został S. wybrany na komendanta Milicji Obywatelskiej miasta i w wyniku konfliktu z władzami okupacyjnymi był aresztowany. Po zwolnieniu w r. 1915 opuścił Radom i w przekonaniu, że głównym przeciwnikiem sprawy polskiej są Niemcy, wstąpił do wojska rosyjskiego, by z nimi walczyć. W tym czasie był już zwolennikiem endecji i członkiem Ligi Narodowej. Po ukończeniu oficerskiej szkoły radiotelegraficznej został jako chorąży odkomenderowany na front w dorzeczu Prypeci. Po czterech miesiącach przeszedł na stanowisko kierownika szkoły radiotelegraficznej. Jednocześnie za zgodą sztabu Frontu Zachodniego (FZ), wykładał matematykę w polskich szkołach średnich (męskiej i żeńskiej) w Mińsku. W r. 1917, po rewolucji lutowej, należał do pomysłodawców ruchu wojskowego zrzeszającego oficerów i żołnierzy polskich w armii rosyjskiej i był zwolennikiem formowania z nich odrębnych jednostek wojskowych w Rosji. Dn. 5 IV (18 IV) t.r. wszedł do Zarządu Tymczasowego Żwiązku Wojskowych Polaków (ZWP) Załogi Mińskiej. Na wiecu w Mińsku w dn. 16—21 IV (29 IV—4 V), na którym utworzono ZWP FZ, został obrany członkiem jego zarządu. W dn. 7—22 VI uczestniczył w I Ogólnym Zjeździe Polaków Wojskowych w Piotrogrodzie i został wybrany do Polskiego Wojskowego Komitetu Wykonawczego (PWKW). W ukonstytuowanym potem z członków PWKW i Zarządu Centralnego ZWP — Naczelnym Polskim Komitecie Wojskowym (Nacz-polu) objął funkcję sekretarza. Działał głównie w Mińsku; zorganizował tam Wydz. Kulturalno-Oświatowy Naczpolu (pracowali w nim,

13¹>OcJ 'M U-

U

j Ci

VVA _x