64 2. Moc bierna w sieciach elektroenergetycznych
Gdy na przykład S = 1000 kV • A, cosę^ = 0,9, a cos<p2 — 0,6, wtedy Px = 900 kW a P2 = 600 kW.
Nagrzewanie się generatora, podobnie jak innych elementów sieci, powodowane jest mocą pozorną. Turbina jest dostosowana do mocy czynnej generatora, czyli dc pracy generatora przy znamionowym współczynniku mocy.
Gdy generator wytwarza energię przy współczynniku mocy mniejszym od znamionowego, wówczas jest ograniczona możliwość wykorzystania jego znamionowej mocy czynnej ze względu na obciążalność cieplną stojana.
Względne procentowe obciążenie generatora mocą czynną można obliczyć ze wzoru:
P =
COS (p
cos ęn
(2.12
przy czym cos cp jest współczynnikiem mocy, przy którym generator pracuje a cos(pn — znamionowym współczynnikiem mocy generatora. I tak na przykład turbozespół o cos ęn = 0,85, pracujący przy cos cp = 0,75, będzie wykorzystany tylke w 88,2%.
Mała wartość współczynnika mocy ogranicza jeszcze moc czynną z innegc powodu. Wskutek rozmagncsowująccgo działania składowej biernej prądu ob ciążenia maleje siła elektromotoryczna generatora. Zapobiegać temu można prze; zwiększenie prądu wzbudzenia, ale tylko do wartości dopuszczalnego prądu wirnika Jeżeli generator oddaje moc bierną większą od znamionowej, ze względu m konieczność utrzymania napięcia znamionowego i nie przeciążenia wirnika należ} zmiejszyć moc czynną.
Urządzenia elektroenergetyczne pracują przy współczynniku mocy mniejszym o< jedności. Dobiera się je do przewidywanej wartości mocy pozornej. Zmniejszeni' wartości współczynnika mocy powoduje, że urządzenia należy dobierać na od powiednio większą moc pozorną. Wymiary urządzenia stają sic większe, rośnie iloś' zużytych materiałów, a więc i koszty inwestycyjne. Dotyczy to przede wszystkim przewodów linii napowietrznych i kablowych, konstrukcji nośnych, transformato rów, szyn w rozdzielniach i aparatury łączeniowej.
Koszt inwestycyjny urządzeń elektroenergetycznych w zależności od wspólczyn nika mocy można wyrazić równaniem [31];
(2.13
K = Kx
-m — K. —m,
cos (p P