UE0001

1

Unia Europejska: aspekty historyczne, polityczne i społeczno-ekonomiczne.

(European Union - front hlstorical, political, social and economic perspective)

Plan wykładu w wymiarze 60 godz., semestr zimowy i letni, rok akademicki 2010-2011, prowadzonego przez pracowników Centrum Europejskiego UW dla studentów Centrum Nauczycielskich Kolegiów Języków Obcych i Edukacji Europejskiej, Uniwersytet

Warszawski.

Wykład jest realizowany w ramach Longlife Learning Programme - Jean Monnet Programme, KA 1, European Module, 2010-2013.

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlą^ jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.

Koordynator wykładu: prof. dr hab. Andrzej Harasimowicz

Wykład 13: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE - na tle historyczno-politycznym (Bałkany, Rosja, NATO).

Rozpad światowego bloku komunistycznego oraz dominacja USA postawiły Wspólnotę przed nowymi wyzwaniami w sferze polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Dla Europy wyzwania były palące, gdyż dotyczyły najbliższego sąsiedztwa: Bałkany, Bliski Wschód, Płn. Afryka, obszar post-radziecki. UE musiała zdecydować, czy weźmie odpowiedzialność za stabilizację tych obszarów, czy zostawi to zadanie komuś innemu. Ponieważ nikt poza USA nie wchodził praktycznie w grę, oba demokratyczne i bliskie sobie mocarstwa stały się - ku swemu zaskoczeniu - biegunami nowej rywalizacji, czasem pełnej zgrzytów, uwypuklającej raczej animozje niż wspólnotę interesów. Wspólnoty, dotąd „gospodarczy olbrzym i polityczny karzeł", podjęły odpowiedzialność za stabilizację Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz regionu śródziemnomorskiego, zastrzegając dwa warunki: najpierw pogłębienie unii politycznej oraz uzgodnienie ról z USA na polu bezpieczeństwa europejskiego. Przez unię polityczną rozumie się zobowiązanie do współpracy państw członkowskich, ujęte w formę traktatową, w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, spraw wewnętrznych oraz unię gospodarczo-walutową (Euro).

Reakcja Wspólnot na te nowe wyzwania przyjęła formę Traktatu o Unii Europejskiej (MaastrichtI992X tworzącego na bazie Wspólnot Europejskich unię polityczną przez dodanie dwóch nowych pól współpracy państw członkowskich w ramach unii, tzw. filarów: Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz współpracy w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (patrz: handout 7). Współpraca w nowych dziedzinach miała charakter międzyrządowy, zapewniający kontrolę państw członkowskich poprzez Radę Europejską i Radę UE, gdzie instytucje wspólnotowe (Parlament, Komisja) mają mniej do powiedzenia. Stopniowo, pod wpływem kryzysu bałkańskiego i doświadczeń z realizacji WPZiB, krytykowanej za powolność, brak wyrazistości i gotowości do użycia sity. Unia w kolejnych traktatach (z Amsterdamu, Nicei i Lizbony) będzie rozwijać ten rodzaj współpracy międzyrządowej.

*

Traktat o UE z Maastricht, 1993, cytaty:

TYTUŁ V

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I

BEZPIECZEŃSTWA

Artykuł J. Niniejszym ustanawia się wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, która podlega następującym postanowieniom.

Artykuł J.l. Unia i jej Państwa Członkowskie określają i realizują wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, regulowaną postanowieniami niniejszego tytułu i obeimuiaca wszystkie dziedziny pnjity^j zagranicznej i bezpieczeństwa.