strony150 151

Węgrami i Czechami. Nowe landy niemieckie uznano za najstabilniejsze politycznie, społecznie i ekonomicznie (rys. 31).

Z kolei wysoko oceniana jest atrakcyjność inwestycyjna Polski, w której to kategorii zajmujemy pierwsze miejsce przede wszystkim ze względu na chłonny rynek, sukcesy gospodarcze ostatnich lat i położenie geograficzne, dające możliwość inwestorom zagranicznym wejścia na rynki wschodnie. Wypadkową atrakcyjności inwestycyjnej i ryzyka inwestycyjnego krajów jest wielkość bezpośrednich inwestycji zagranicznych ((BIZ). Do 1995 r. największy udział w przyroście bezpośrednich inwestycji zagranicznych miały Czechy i Węgry. Do końca 1996 r. skumulowana wartość inwestycji bezpośrednich na Węgrzech wyniosła 15 mld USD. Kraj ten był liderem pod względem wielkości inwestycji zagranicznych zarówno w kategoriach bezwzględnych, jak i w przeliczeniu ma 1 mieszkańca (1470,60 USD).

Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski był więc stosunkowo skromny, szczególnie w kategoriach per capita¹. Nasuwa się pytanie, dlaczego mimo wysokiego tempa wzrostu gospodarczego (najwyższego w regionie w 1996 r. - 106) Polska jest postrzegana jako mniej atrakcyjny obszar inwestycyjny niż Węgry czy Czechy? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna.

Pierwsze trzy lata transformacji były latami recesji. Dopiero w drugiej połowie dekady Polską zaczęto postrzegać jako obszar obarczony nie ryzykiem spekulacyjnym, lecz inwestycyjnym. Wydaje się, iż przełomowy był rok 1994 kiedy to po raz pierwszy wpłynęło z Zachodu 5 mld USD. Ekonomiczny sukces firm, które zainwestowały kapitał, wywołał efekt o charakterze psychologicznym, czego konsekwencją były kolejne decyzje inwestycyjne.

Zmianę w tym zakresie przyniósł rok 1997. Łącznie bezpośrednie inwestycje w Polsce poniesione przez firmy zagraniczne szacowane są na 20,6 mld USD. Jest to największy napływ kapitału w tej części Europy. Zmniejsza się również różnica w wartości inwestycji bezpośrednich na głowę, ale w dość wolnym tempie. Obecnie wynosi ona 534 USD (por. tab. 5).

Przyciągnięciu większego kapitału pomógł nie tylko stabilny rozwój w naszym kraju, ale również załamanie systemu finansowego tak w Czechach, jak i na Węgrzech.

Tabela 5. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Europie Środkowowschodniej

Kraj	1996		1997
	BIZ (w mld USD)	BIZ na 1 mieszk. (w USD)	BIZ* (w mld USD)	BIZ na 1 mieszk. (w USD)
Polska	14,0	363	20,6	534
Węgry	15,0	1471	17,0	1668
Rosja	6,5	44	9,3	63
Czechy	7,2	699	8,2	795
Rumunia	2,2	969	brak danych	brak danych
Słowenia	1,6	800	1,9	954
Chorwacja	1,4	292	1,8	400
Bułgaria	0,8	95	1,8	215
Słowacja	0,9	167	1,2	223
Litwa	^1 0,8	216	0,9	243
Estonia	0,6	400	0,7	476
Łotwa	0,5-	200	brak danych	brak danych

* szacunki.

Źródło: Dane Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych.

7.2. Inwestycje zagraniczne

Podmioty zagraniczne mogą dokonywać w Polsce inwestycji w trzech kategoriach: • Inwestycji bezpośrednich. Decydujący jest zamiar prowadzenia działalności gospodarczej i osiągania z niej zysków. Według definicji OECD² inwestor

1

Węgry są również atrakcyjniejsze dla inwestorów portfelowych. Udział kapitału zagranicznego w tym kraju w 1997 r. wyniósł ponad 80%, w porównaniu do nieco ponad 30% w Polsce,

2

OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organization for Econotnlc Cooperntion and Developmcnt) międzynarodowa organizacja otworzona w 1960 r. Jej