kształcenia i wychowania to, co nowe, postępowe i twórcze. Demokracja wymaga nie tylko społecznej, ale i politycznej dojrzałości od absolwentów szkół, dlatego niezmiernie ważne jest przygotowywanie młodego pokolenia do odpowiedzialnego wyboru wartości i podejmowania decyzji zgodnie z nimi.
Zmiana struktury systemu szkolnego powinna służyć wprowadzeniu koniecznych zmian treści i metod nauczania we wszystkich typach szkół, zaś sieć gimnazjów gminnych, a więc szkół o lepszym wyposażeniu i wyżej kwalifikowanej kadrze nauczycielskiej, powinna również sprzyjać podnoszeniu poziomu cywilizacyjnego środowisk wiejskich i zapewniać młodzieży szerszy dostęp do liceów.
Kształcenie się umożliwia człowiekowi zachowanie umiejętności i zdolności niezbędnych do podejmowania pracy w warunkach bardzo szybkiego rozwoju nauki i technologii, pozwala też rozumieć szybko zmieniający się świat. Ostatnie dekady XX wieku pokazały, że kształcenie nie może kończyć się wraz z uzyskaniem dyplomu ukończenia studiów, że lawinowy rozwój technologii wymusza na nas ciągłe dokształcanie, uzupełnianie oraz odświeżanie wiedzy i umiejętności przez kolejne dekady życia. Opublikowana przez Komisję Europejską Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia „Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa” wyróżnia trzy wielkie czynniki przemian społecznych i edukacyjnych2:
1. Rozwój społeczeństwa informacyjnego. Technologie informacji wkraczają w sposób masowy zarówno w działania związane z procesem produkcji, jak i w edukację;
2. Procesy globalizacji. Globalizacja ekonomii wyraża się swobodnym przepływem kapitałów, dóbr i usług;
3. Przemiany cywilizacji naukowo-technicznej. Powstaje nowy model zdobywania wiedzy i tworzenia, łączący wysoką specjalizację z kreatywnością.
Pytania o cele i zadania edukacji oraz kierunki przyszłego rozwoju wykraczają więc daleko poza horyzont własnego środowiska, państwa i społeczeństwa.
' Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia. „Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa”, Warszawa 1997, s. 21-25.