2525393901

KPN a problemy narodowościowe 343

skim. Z drugiej zaś strony w jej postawie silne są ślady niemieckiej kultury, cywilizacji itd. Język — jeden z najistotniejszych elementów przynależności narodowej — sam w sobie o przynależności tej nie decyduje (jeżeli nie będziemy jej oczywiście utożsamiać z przynależnością etniczną), zwłaszcza że przeważająca część ludności górnośląskiej posługuje się także językiem niemieckim. Dwujęzyczność — świadomie wyolbrzymiona przez pruskie statystyki narodowościowe i publicystykę nacjonalistyczną — jest jednak zjawiskiem realnym, typowym dla wszystkich mieszanych pod względem etnicznym okręgów pogranicznych.

W rezultacie specyficznego układu sił narodowych, przeszłości historycznej na Górnym Śląsku nad przynależnością narodową niemiecką i polską dominuje poczucie odrębności regionalnej, górnośląskiej ⁴⁰. Wyraża się to we wrogości wobec napływowych elementów: Niemców z Reichu na Śląsku Opolskim, „galicyjoków" i ,,goroli“ na polskim Górnym Śląsku. W takiej sytuacji najwłaściwszym rozwiązaniem niezwykle zawiłego problemu będzie utworzenie samodzielnego górnośląskiego organizmu państwowego. Trudno dziś stwierdzić, ile w haśle tym było taktyki, dążenia do skupienia pod sztandarami partii komunistycznej jak najszerszych mas, a ile ulegania wpływom śląskiego regionalizmu, a nawet separatyzmu. Jest jednak rzeczą niewątpliwą, że hasło radzieckiego Górnego Śląska było niesłuszne, że nie mogło być ono popularne wśród ludności polskiej na Górnym Śląsku, zwłaszcza na polskim Górnym Śląsku, gdzie w okresie władzy polskiej procesy rozwoju świadomości narodowej ludności górnośląskiej rozwijały się dość szybko, niezależnie i nawet często wbrew wszelkim przeciwdziałaniom i przeszkodom. Dlatego też partia komunistyczna po pewnym czasie wycofała niesłuszne hasło radzieckiego Górnego Śląska.

W haśle radzieckiego Górnego Śląska — niezależnie od jego wadliwości w sensie narodowym — zawarty był także spory ładunek sekciarstwa, wyrażającego się w przecenianiu stopnia politycznej dojrzałości mas pracujących, w niedocenianiu tkwiących w nich iluzji demokratyczno-parlamentarnych. Autorzy hasła wychodzili z błędnego założenia, że masy pracujące na Górnym Śląsku gotowe są do przyjęcia władzy radzieckiej, że problem zdobycia większości przez komunistów został już w zasadzie rozwiązany. Połączenie rewolucyjnego w swej istocie hasła o prawie na-

⁴⁰ O kwestii tej wspomina jeden z dokumentów KPP w sprawie górnośląskiej. Mówi on o tym, że wieloletnie procesy germanizacyjne na Górnym Śląsku doprowadziły do wytworzenia pewnych różnic językowych, kulturalnych i obyczajowych, ,.co ... wywołuje tendencje separatystyczne i szczególnego rodzaju górnośląski „patriotyzm" (Rezolucja KC KPP w sprawie Górnego Śląska, kwiecień 1934. „Nowy Przegląd", 1934, nr 3, s. 84). Ze zjawiskami tymi komuniści muszą się liczyć i wyzyskiwać je w walce politycznej.