Obrázek (36)

przekonanie o potrzebie wprowadzenia w Polsce pluralizmu politycznego, społeczngo, ekonomicznego. Jako związkowiec jest zwolennikiem egalitaryzmu (a więc wyrównania np. płac, świadczeń socjalnych), obcy jest mu elitaryzm (a więc uprzywilejowanie określonych grup, społeczności). Na pierwszy plan w swojej wizji nowej Polski wysuwa konkretnego człowieka z jego potrzebami i kłopotami. Uznaje potrzebę współpracy robotników z inteligencją twórczą. Jest zwolennikiem solidaryzmu społecznego. Za rządów Mazowieckiego „gasi” strajki kolejarzy, chłopów.

Można zaryzykować twierdzenie, że pod koniec 1980 r. w mentalności Wałęsy ważne miejsce zajmowały wartości związane z władzą i przywództwem. Stefan Kisielewski pisze o Wałęsie: „Tylko może zbyt przejęty sprawami personalnymi”¹. Można przypomnieć, że jest to choroba wybitniejszych polityków, zwłaszcza w okresach walki o władzę.

Wzorem osobowym Wałęsy jest Piłsudski. Oprócz władzy gloryfikuje osiągnięcia i sukcesy. Mówi wręcz: „pragnę zrobić więcej dla Polski i zwyciężać”.

W świadomości Wałęsy funkcjonuje autoschemat i auto-definicja realistycznego, zręcznego polityka służącego określonym wartościom moralno-społecznym. A zatem ważnymi wartościami nie są dla niego władza i dominacja jako wartości autonomiczne, lecz jako środki do służenia społeczeństwu.

Czy przekształcenia w układzie funkcjonalnym i aksjologicznym Ja Wałęsy wpływały na układ podstawowy Ja? Wydaje się, że tak. Ja indywidualne Wałęsy rysuje się coraz wyraźniej, przejawia on zindywidualizowane postawy, potrzeby, zainteresowania. Jest coraz bardziej sobą. A więc wykazuje głębsze postawy religijne, codziennie uczestniczy w mszy świętej. Dba bardziej o aparycję, ubiór. Preferuje w gronie bliskich wśpółpracowników ludzi, z którymi zżył się

i do któiych ma pełne zaufanie (np. były szofer, Mieczysław Wachowski, zostaje szefem gabinetu).

Ja indywidualne Wałęsy wzbogaca się o trwałe poczucie własnej wartości i własnych osiągnięć. Ja obronne zostaje zredukowane i staje się wrażliwe głównie na obniżenie prestiżu i atoiytetu, co miało miejsce w okresie tzw. wojny na górze. Ja zewnętrzne (społeczne) opiera się na przekonaniu

0    wysokim prestiżu w kraju i za granicą, o wielkich zasługach w obaleniu komunizmu („mur berliński to ja” miał rzekomo powiedzieć Wałęsa). Ja zewnętrzne Wałęsy zawiera uświadomiony element charyzmy, wpływu na masy społeczne, uzdolnień przywódczych. Ja zewnętrzne kojarzy się z silną więzią ze społeczeństwem, stałą łącznością z ludźmi pracy opartą na poznawaniu ich potrzeb i opinii. Ja refleksyjne Wałęsy opiera się na uświadomieniu sobie własnych silnych stron oraz ograniczeń i braków. Wałęsa przyznaje się do błędów, stara się je skoiygować. Wykazuje tendencję do samokontroli, do rewidowania własnych postaw i decyzji.

♦

W wyniku dojrzewania ideowo-społecznego, strukturo-wania i integracji bogatych doświadczeń społecznych w oso-

1    >owości Wałęsy ukształtowała się specyficzna sturktura Ja. Złożyły się na nią scharakteryzowane wyżej układy pod-slawowe, funkcjonalne i aksjologiczne, które stanowią system psychologiczny w miarę jednolity, ogniskujący się wokół politycznej i społecznej działalności.

Wałęsa trwale wpisał się we współczesną historię Polski i w aktualny system polityczny i w tym kontekście uformowała się jego struktura Ja. Struktura ta jest przez Wałęsę w miarę uświadamiana i modyfikowana we fragmentach peryferyjnych (np. dbanie o ubiór, sposób wysławiania się, unikanie pochopnych stwierdzeń), niemniej takie jej elementy. jak zaangażowanie ideowe, humanizm katolicki, egalitaryzm, wytrwałość w dążeniu do celu, poczucie kontroli wewnętrznej, są niezmiennymi, centralnymi jej składnikami.

95

1

S. Kisielewski, Abecadło Kisiela, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, s. 118.