uwarunkowania morfologiczne mowy ludzkiej0004

102 Betina Kujawa

102 Betina Kujawa

Jest to doskonalą adaptacją wszystkich noworodków ssaczych do picia mleka matki. Gdy dziecko przeżyje etap „zstępowania krtani’', staje się użytkownikiem drugiego wzorca anatomicznego, w którym trakty oddechowy i pokarmowy przecinają się powyżej krtani. Uniemożliwia to oczywiście jednoczesność picia i oddychania, ponadto bywa częstą przyczyną zaksztuszeń czy wręcz uduszeń na skutek uniedrożnienia drogi oddechowej przez cząstki pokarmu. Te wyraźnie niekorzystne okoliczności prawdopodobnie skompensowała pewna nowa cecha funkcjonalna. Odseparowanie nagłośni od podniebienia miękkiego, wraz z zejściem całego narządu głosowego do niższych partii szyi, wywołało znaczne powiększenie przestrzeni rezonansowej leżącej nad fał

dami głosowymi. Pojawiła się więc możliwość znaczniejszego przekształcania dźwięków emitowanych z głośni, w porównaniu z niemowlętami czy najbliższymi filogenetycznie - małpami człekokształtnymi [LANGLEY 19811.    _

Potwierdzono też związek pomiędzy j opisanymi wzorcami anatomicznymi, czy- f li położeniem krtani a specyficznym ukształtowaniem podstawy czaszki. Opisano dwie konfiguracje basicranium - la-rynx, korespondujące z dwoma wzorcami oddechowymi. W pierwszej konfiguracji - podstawa czaszki jest niemal płaska, a położenie, krtani - bardzo wysokie. W długiej - czaszka jest .u dołu wysklepiona w łuk i współwystępuje z krtanią położoną nisko [Laitman 1984], Wynikiem odmiennego ukształtowania podstaw cza-

Pan troglodytes (szympans)

Austrolopithecus sp.

Homo sapiens

A - alveolare B - staphilion C - hormion D - basion

Rys. 1. Stopień wygięcia podstawy czaszki obserwowany na czaszkach osobników' z trzech gatunków: Pan troglodytes, Australopithccits sp., i Homo sapiens (tzw. bazalne wygięcie ze wnątrzkr an i a ln e).

szek jest inne re mięśni podniebienn przyśrodkowo u m; człowieka. W ten gardła człowieka pi ższa w porównani kształtnymi. Ponad nic mięśni u pongić kształcenie na k< wyraźnych struktu wyrostkami eustac nic spotyka się na nych ludzi [LESLEE Odkryta zależt kcjonalna zainspirc cowania możliwe wczesnych i póz: Dostrzeżono silną stopniem zewnętrz wy czaszki, observ. środkowo-strzałko\ ści gnykowej i krte ' stopień wygięcia • zwany bazalnym v\ nialnym, można pr więdnie punkty aj: w linii pośrodko\ staphylion, alveola skuje się profil lin mu je kształt chara! go gatunku (rys. kąty obrazują wie' wy czaszki w s.to podniebienia. Im K te, tym wyżej połt Opisane prawi* kilku wymarłych Materiał badawcz} kolejnych form li cus africanus, Hot pierts neandertaler Po dokładnyi okazało się, że c nic wykazują wy< strzałkowego pods