wspolczulne hamujace008

dzona do worka spojówkowego gołębia wywołuje jego śmierć w ciągu kilkudziesięciu sekund.

Działanie

Nikotyna jest trucizną układu nerwowego. Działa ona na ośrodkowy układ nerwowy oraz na zwoje nerwowe układu autonomicznego.

Ośrodkowy układ nerwowy. Na ośrodkowy układ nerwowy nikotyna w małych dawkach działa pobudzająco, w większych - porażająco. W małych dawkach wywołuje pewne pobudzenie psychiczne, wzmaga odruchy rdzeniowe oraz bardzo silnie pobudza wszystkie ośrodki autonomiczne. Działanie jej na korę mózgu zależy w pewnym stopniu od stanu kory. W stanach zahamowania działa pobudzająco, przy podnieceniu może działać nieznacznie uspokajająco. W większych dawkach nikotyna działa porażająco na ośrodkowy układ nerwowy, wywołując utratę przytomności i śmierć wskutek porażenia ośrodka oddechowego.

Zwoje układu autonomicznego. Nikotyna działa na zwoje dwufazowo - w pierwszej fazie je pobudza, w drugiej poraża. W małych dawkach zwiększa wydzielanie śliny i śluzu w oskrzelach, soku żołądkowego, trzustkowego i potu. Po porażeniu zwojów dochodzi następnie do zahamowania wydzielania wszystkich gruczołów wydzielania zewnętrznego. Nikotyna w małych dawkach powoduje także duże zwyżki ciśnienia. Nagłe zwyżki ciśnienia, występujące nawet po tak niewielkiej ilości nikotyny, jaką zawiera papieros, działają bardzo niekorzystnie na stan naczyń krwionośnych, usposabiając do powstawania zmian miażdżycowych. Nikotyna poza tym uszkadza mięsień sercowy.

Na przewód pokarmowy nikotyna działa początkowo pobudzająco, powodując biegunkę, bóle brzucha, wymioty. Większe dawki porażają zwoje nerwu błędnego oraz splot warstwy mięśniowej jelita i splot pod śluzowy, powodując zniesienie ruchów jelit.

Nerwy obwodowe. Nikotyna uszkadza w większych dawkach stosowanych przez dłuższy czas nerwy obwodowe - nerw wzrokowy i słuchowy oraz gruczoły wydzielania wewnętrznego, a zwłaszcza gruczoły płciowe.

Zatrucie

ostre

Zatrucie ostre występuje najczęściej po wypaleniu kilku cygar lub kilku nastu papierosów w krótkim odstępie czasu. Zdarzały się poza tym wypadki przypadkowego zatrucia nikotyną, używaną w ogrodnictwie do niszczenia pasożytów. Objawia się ono oszołomieniem, zawrotami i bólami głowy, mul nościami, wymiotami i biegunką, biciem serca, utratą przytomności i w kran cowych przypadkach śmiercią wskutek porażenia ośrodka oddechowego.

Nikotynizm

Nikotyna interesuje nas tylko z toksykologicznego punktu widzę nia, środek len bowiem nie ma zastosowania w lecznictwie. Nałóg pa lenia tytoniu jest najbardziej rozpowszechnionym nałogiem na kuli ziemskiej. Obliczono, że przeciętnie trzecia część ludności kuli ziemskiej pali tytoń.

Szkodliwość nałogu palenia polega nie tylko na toksyczności samej nikotyny. Dym tytoniowy zawiera poza nikotyną tlenek węgla, cyjanowodór, siarkowodór i wiele innych związków (m.in. związki działające rakotwórczo), które przy długotrwałym podawaniu doprowadzają do zmian chorobowych.

Przewlekłe zatrucie dymem tytoniowym (nałóg palenia) może doprowadzić do zmian w układzie krążenia, a mianowicie do zwyrodnienia mięśnia sercowego, zaburzeń jego czynności (niemiarowości), miażdżycy naczyń, stanów skurczowych naczyń będących często przyczyną dusznicy bolesnej i chromania przestankowego. Jedna z najcięższych chorób naczyń - chromanie przestankowe - powstaje w przeważającej większości przypadków na tle nikotynizmu.

Nikotynizm może być przyczyną upośledzenia czynności układu nerwowego - zaburzeń inteligencji i pamięci, zapalenia nerwów obwodowych, co niekiedy może doprowadzić do osłabienia wzroku i słuchu oraz uporczywych nerwobólów. W przewodzie pokarmowym mogą wystąpić zaburzenia wydziclnicze i motoryczne: bezsoczność żołądkowa i związany z tym brak łaknienia, upośledzenie trawienia oraz przewlekłe zaparcie atoniczne.

Nikotynizm prowadzi do zwyrodnienia gruczołów wydzielania wewnętrznego, a zwłaszcza gruczołów płciowych. Z tego względu nikotynizm jest szkodliwy zwłaszcza dla kobiet, ponieważ powoduje zaburzenia miesiączkowania, poronienia, a nawet w pewnych przypadkach bezpłodność.

Nikotynizm zmniejsza ogólną odporność organizmu, m.in. wskutek zmniejszania zawartości witaminy C w organizmie. W dymie tytoniowym są zawarte liczne związki rakotwórcze. Z tego powodu nałóg palenia lytoniu jest jedną z głównych przyczyn bardzo częstego obecnie raka płuc, który występuje kilkakrotnie częściej u palaczy niż u ludzi niepalących.

>• Są 2 sposoby wyłączenia układu współczułnego - zablokowanie rc- Zapamiętaj ceptorów (leki adrenolityczne) i zahamowanie wydzielania noradr® naliny (leki sympatolityczne).

>* Leki a-adrenolityczne, np. tolazolinę stosuje się głównie w stanach skurczowych naczyń krwionośnych, leki p-adrenolityczne w leczeniu niemiarowości i w dusznicy bolesnej, leki sympatolityczne - w nadciśnieniu.

>    Kardioselektywne leki p-adrenolityczne stwarzają nowe możliwości leczenia choroby nadciśnieniowej.

>    Alkaloidy sporyszu działają a-adrenolitycznie, a równocześnie mio-łonicznie - te dwa działania w pewnym stopniu znoszą się w odniesieniu do naczyń krwionośnych.

325