wspolczulne hamujace007

Zastosowa

nie

Preparat i dawkowanie

Występowa

nie

Toksycz

ność

*

Środki nikotynowe (do których należy m.in. nikotyna) działają dwufazowo - w pierwszej fazie pobudzają zwoje, wyzwalając określone reakcje ze strony unerwionych przez dany nerw pozazwojowy narządów, w drugiej zaś porażają. Po zastosowaniu odpowiednio małej dawki można uzyskać przejściowo efekty pobudzenia zwojów autonomicznych. Środki nikotynowe (m.in. nikotyna) interesują nas wyłącznic ze względów toksykologicznych.

Ganglioplegiki działają jednofazowo, porażając zwoje autonomiczne i uniemożliwiając przechodzenie impulsu nerwowego z włókna przedzwo-jowego na pozazwojowe zarówno w nerwach odśrodkowych, jak i dośrodkowych. Następuje wówczas wyłączenie narządów spod wpływu całego układu autonomicznego, tzn. zarówno części współczulnej, jak i przy-współczulnej, co prowadzi zwłaszcza do zahamowania mechanizmów i reakcji wyrównawczych. Najczęściej jednak w większym stopniu wyłącza się jedna z dwóch części układu autonomicznego - następuje wówczas przewaga napięcia pozostałej. Zresztą efekt ten zależy od tego, jaki układ autonomiczny dominuje w danym narządzie. W zakresie układu krążenia, w którym dominuje układ współczulny, porażenie zwojów powoduje głównie wyłączenie tego układu - dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i spadku ciśnienia krwi. W zakresie układu pokarmowego, w którym dominuje układ przywspółczulny, podanie ganglioplegików wyłącza głównie część dominującą i następuje wówczas zahamowanie motoryki i wydzielania (sekrecji) przewodu pokarmowego.

• Ze względu na zastosowanie ganglioplegiki możemy podzielić na 2 grupy:

1)    Ganglioplegiki krótko działające (azametonium, trimetafan) - są stosowane w celu wywołania kontrolowanego podciśnienia (obecnie rzadko), poza tym w bczmoczu odruchowym oraz czasem w dychawicy oskrzelowej i kolkach.

2)    Ganglioplegiki długo działające (chloryzondamina, mekamylamina, pempidyna) - są stosowane głównie w ciężkich postaciach nadciśnienia, skurczach naczyń obwodowych i zatorach naczyniowych.

Arfonad - trimetafan, ampułki 0,05 g/1 ml; stosuje się w anestezjologii (podciśnienie kontrolowane), przełomach nadciśnieniowych oraz chorobach mózgu; we wlewie kroplowym 3-'ł mg/min, 0,1-0,2 mg/kg m.c.

12.7.1. Nikotyna

NiSkot>ma jest to alkaloid występujący głównie w liściach tytoniu w ilości kilku procent, w postaci połączeń, z których jest uwalniana przez fermentowanie liści.

Nikotyna jest jedną z najsilniej działających trucizn. Dawka 0,025 g jest śmiertelna dla człowieka, przy czym nikotyna wchłania się dobrze przez wszystkie błony śluzowe i przez skórę. Jedna kropla nikotyny wprowa-

Efekty farmakologiczne ganglioplcgików    Ryc. 12.12.

323