Temat 9.
_Obrzęk mózgu: wzrost ciśnienia śródczaszkowego, spowodowany nadmierną
ilością płynu w tkance mózgowej (w komórkach lub przestrzeni pozakomórkowej) prowadzi do zwiększenia jej objętości, ucisku naczyń i struktur mózgowia oraz niedotlenienia neuronów. Obrzęk mózgu powoduje zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego, które może doprowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu, śpiączki mózgowej lub zgonu.
Występuje jako zjawisko pierwotne przy: ciężkim urazie czaszkowo-mózgowym, krwotoku mózgowym, nowotworów mózgu, zapalenia opon M-R, po zabiegach na mózgowiu.
Wtórny: zespół Rey’a czyli śpiączka wątrobowa, śpiączka cukrzycowa, zaburzenia wodno elektrolitowe (hiponatremia, podwyższony poziom ADH ), choroby ogólnoustrojowe (niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, serce płucne, rzucawka porodowa) oraz inne (wodogłowie, ropnie i guzy mózgu). W zależności od rozmieszczenia płynu dzielimy obrzęk na naczyniopochodny i cytotoksyczny. Oczywiście może być ograniczony lub uogólniony.
Ze względu na złożoną etiopatogenezę, leczenie obrzęku mózgu powinno być wielokierunkowe. Różnymi sposobami dążymy do utrzymania homeostazy wewnątrz czaszkowej i wewnątrzczaszkowej.
1. utrzymanie normotensji i normowolemii osiąga się poprzez podawanie leków kurczących lub rozkurczających naczynia krwionośne, przetaczanie płynów za wyjątkiem 5% glukozy i osocza przy osmolamości osocza 280-320 mOsm/1
2. utrzymywanie hematokrytu na poziomie 32-35 %, utrzymywanie pH krwi tętniczej na poziomie 7,3 - 7,6 poprzez wentylację płuc (intubacja, respirator) i podawanie wodorowęglanów, głównie sodowego. Przy spadku ciśnienia parcjalnego tlenu poniżej 80 mmHg stosujemy intubację i wentylację wspomaganą z umiarkowaną hiperwentylacją.
3. stała obserwacja czynności układu sercowo-naczyniowego oraz nerek i stałe oznaczanie poziomu elektrolitów.
4. odżywianie pozajelitowe
5. zapobieganie drgawkom
Deksametazon - l-2mg/kg m.c./24h jest szybko metabolizowany
Mannitol - 1,0 - 1,5/kg m.c./10-20 min średnio 21,0/kg m.c. pod warunkiem sprawnej bariery krew-mózg.
Furosemid - jako działanie wspomagające z innymi lekami hamuje wytwarzanie płynu M-R, działa silnie moczopędnie 40 mg w jednej amp.lub tabl. Do 10 amp jednorazowo.
Barbiturany - pentobarbital 10-30 mg/kg/24h
Tiopental 150-600 mg/h do kilku dni
Metoheksytal ( Brevital, Brietal) 100-200 mg /h przez 1-3 dni
Etomidat 5-25 mikrog/kg/min może powodować niewydolność nadnerczy.