zatoka szczękowa

sokości tej ściany. W ścianie tylnej zatoki szczękowej przebiegają drobne kanaliki, w których biegną nerwy i naczynia zębodołowc górne do zębów trzonowych szczęki. Przedni odcinek dna zatoki tworzy wyrostek zębodo-łowy szczęki. Dno jest wklęsłe, przy czym najniżej sięga ono na wysokości dno zatoki korzeni pierwszych trzonowców. Zębodół kła leży przed zatoką. Zęby trzonowe i przedtrzonowc wpuklają się swymi zębodołami do światła zatoki.

Jeżeli cienka ściana dna zanika, to szczyty korzeni tych zębów mogą bezpośrednio stykać się z błoną śluzową zatoki szczękowej. Zatoka powstaje w 5 miesiącu życia płodowego. Ostateczną wielkość osiąga dopiero wraz z wykłuciem się uzębienia stałego.

Często kształt zatoki szczękowej odbiega od typowego tworząc wysunięte zachyłki w różnych kierunkach zachyłki:

1.    Zachyłek wyrostka oczodołowego, zwykle mały, odchodzi od tylnego, przyśrodkowego, górnego kąta zatoki, a wchodzi w wyrostek oczodołowy kości podniebiennej.

2.    Zachyłek jarzmowy wnika w podstawę wyrostka jarzmowego szczęki, a nawet w trzon kości jarzmowej. Wychodzi on ze szczytu zatoki.

3.    W przednim odcinku ściany górnej wpukla się w nią kanał podoczo-dołowy. Kanał ten może być również otoczony zachyłkami, zwanymi zachyłkami podoczodołowymi.

4.    Szczególne znaczenie praktyczne ma zachyłek zębodołowy, który powstaje w ten sposób, że zatoka wpukla się ku dołowi między dwie blaszki istoty kostnej zbitej wyrostka zębodołowego. Zachyłek zębodołowy może wpuklać się między korzenie zębów, w przegrody między zębodołowe bądź międzykorzoniowe. Korzenie zębów wystają wtedy do światła zatoki szczękowej, a na ich szczycie blaszka kostna może zupełnie zanikać. Wtedy to korzenie zębów są bezpośrednio pokryte błoną śluzową zatoki. Takie sto-

Poramen

rotundum

Faramen

infraorbitaie

Cellulae

ethmoidales

Sinus

maxillaris

Ramus

mandibulae

Canon nosi

Ryc. 154. RentgenoRram zatok obocznych nosa.

209

H — Anatomia głowy