zp 4 b

z nich

procesy przystosowania i na zdrowie jednostki. Jednak nu.\'.o;z> luiz:e v-.~._

bez. negatywnych konsekwencji dla zdrowia, nawet czasami z*.-staje ..r_vit

nadzwyczajna wola przetrwania. Przeprowadzone badania jednoznacznie pora ierćza a. ze

to właśnie osobowość, sposób interpretowania tych zdarzeń, sposób radzenia sobie z nimi

maja wpływ na ich skutki. Nie możemy zlikwidować stresu ani co wyeliminować z zwia

* • •

człowieka, ale możemy wykorzystać go dla własnego rozwoju.

Radzenie sobie z wydarzeniami krytycznymi wg S. F.. Taylor (1990). czyli ponowne przystosowanie się po wydarzeniu, koncentruje się wokół:

^ poszukiwaniu sensu i znaczenia zdarzenia: r odzyskiwania kontroli nad nim i nad swoim życiem; r odzyskiwania poczucia własnej wartości, mimo poniesionej porażki.

Badania potwierdzają, że poddawanie się (giring up) — gd\ staje się dominującym sposobem zachowania w sytuacji trudnej, a subiektywnie jest odczuwane jako bezradność i beznadziejność - inicjuje proces chorobowy. Ciąg kłopotów (stresików), których skutkiem jest chroniczny stan negatywnego nastroju i zmiany Fizjologiczne (np. wzrost ciśnienia lub poziomu soków trawiennych) - negatywnie wpływają na układ odpornościowy, a tym samym na zdrowie (Sheridan. 1998: Friedman. 2003).

Warto w ramach profilaktyki pomagać ludziom w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami i kształtowaniu umiejętności ich wyrażania, dzięki czemu skutki stresu powinny być łagodniejsze. Należy także zwrócić uwagę na ten aspekt podczas procesu leczenia i pielęgnowania pacjenta, który może dzięki odpowiednim zachowaniom lekarza i pielęgniarki być krótszy, a dla chorego mniej obciążający (Basińska. 20i)5a).

Obraz siebie a zdrowie

Obraz siebie można określić jako zespół informacji i wyobrażeń na temat swoich właściwości fizycznych i psychicznych, obecnych, przeszłych i przyszłych, który ma charakter względnie stały; jest on odrębny od obrazów siebie innych osób, a jednocześnie określa się niejako na ich tle i w kontakcie z nimi (Dymek. 1997). Obraz siebie człow ieka, a także jego zachowanie, myśli i przekonania, jego motywacja i osobiste cele mają wpływ' na funkcjonowanie, w tym na stan i poczucie zdrowia (Petersom 1992: Kofta, Doliński. 2000). Myśli i wyobrażenia pełnia istotną rolę w podtrzymywaniu lub eliminowaniu zachowań !u.'i..:.ych związek ze stanem zdrowia tSheridan. 1998).