pattern 5

Punki widzenia bohaterów ss prowadzany jest łuhkui posilym u-htcgiem gr jinatyc/nym, / którego warto zdawać nbic spiassę: Haubert opn mowy pornrnic zależnej. Przcczytapny tr.igmcni poprzcdzawcy (Matnią wizytę pani Bosary u Rudolfa:

„kinnia nic nic odpowicd/.ialj. Dysząc ciężko, [oczyta dokoła wzrokiem. aż wieśniaczka, przerażona jej twarz*, cofnęła cię instynktownie. s*dz*c. że odebrało jej rozum. Nagle z okrzykiem stuknęła się w czołu, jak błyskawica nuok nocy jej duszę rozświetliła myśl o Rudolfie. Syf taki dolny, delikatny, hojny! A gdyby nawet sif wahał. ety odda/ jej tf przysług, tuz ona potrafi go monie, jednym spojrzeniem wskrzesi ich uśpiony rndnl/. Pomknęła więc do la Huchctte, nieświadoma, ze biegnie, by przystać na to, co rami tak j* oburzyło, daleka od wszelkiej myśli o prostytucji”.

Na początku i na końcu mówi autor, czy raczej jego rzecznik, wszechwiedzący narrator. Ale przecier me on wypowiada zdania wyróżnione kursyw* (której oczywiście nie ma u I lauberra), bo wie, podobnie jak czytelnik, ze Rudolf nie |ect ani dobry, ani delikatny, ani hojny. Jest to myśl kmmy, przytoczona w mowie pozornie zależnej. Flaubert niial jeszcze do dyspozycji dwie formy wypowiedzi, mowę zalezn* i mowę niezależna- Porównajmy:

„Uyl taki dobry, delikatny, hojny! A nawet gdyby się wahał, czy oddać jci tę przysługę, |uz ona potrafi go zmusić, icdnyni spojrzeniem wskrzesi ich uśpiomj miłość". (Mowa pozornie zalcznul _Ws d.isv-.ilo |cj się teraz, ze zawsze był dla nic| dobry, delikatny i hojny. Iłyb pewna. z.c gdyby się wahał, czy oddać jej tę przysługę, potrą-tilaby go do mej zmusić, lediiym spojrżenieni wskrzesiłaby kIi miłość, która, jak scjd/ihi, hynaiiiuucj me umarła, tylko /.usnęła". |Mowa za-leżnal

_/apoininj|.jc, jaki hyl naprawdę, myślała: -Jest taki dobry, delikatny, hojny. Nawet gdyby się wahał. czy oddać mi tę przysługę, potrafię go do niej /musie¹, icdnyni spojrzeniem wskrzeszę nasz* miłość, która mc umarła przecież, tylko zasnęła-*. |Mossa me/.ile/tu|

Prztwap mowy pozornie zalczncj są niewątpliwe: zwięzłość. nicspo dzianka, zbliżenie czytelnika do bohaterki, spointowanie jei wmoist netto bytu precz wycofanie autora. Ale zabieg ten kryje w sobie tak ze niebezpieczeństwa. Przez jego sugesty wnotć nieuważny czytelnik może stracić orientację, zagubić się, przypisać autorowi myśli bołttic* rów. Podobne pomyłki zdarzają się nie tylko laikom. Pamiętamy znakomite zakończenie przedostatniego rozdziału:

.Nad grobem, wśród jodeł, płakał klęczący chłopiec, |ego pierś, umęczony szlochem, dyszącą ciężko w półmroku, przepełniał ogromny zal. słodki iak światło księżyca, nieprzenikniony jak noc Naraz szczęknęła brama. To Lestiboudois przyszedł po rydel, u którym przedtem zapomniał. Rozpoznał przełażącego przez mur Justyna i teraz |uz wiedział, kto był tym łobuzem, co mu kradł kartofle*.

Komcntuiyc |e. dziewiętnastowieczny krytyk picze: .(.raharz. wskutek genialnej intuicji, odgaduie. iz chłopak jest sprawcy kradzieży Wystarczy lo się zastanowić: po co Justy n miałby kraść kartofle? Rydz. zatem czujny. Czytelniku!

Mowa pozornie zalczna nic tylko uiawnia myśli i uczucia, shiży tez przyśpieszeniu dialogu, skróceniu i urozmaiceniu wypowiedzi:

.Lecz kupiec się oburzył: jak mogła, przecież się znali; czyi nic miał do niej zaufania? Co za dziecinada!"

Podobny rolę odgrywa kursywa, w lUm Uoiury używana nie tylko jako wyróżnik gwary, prowincjonaliz.tnów i zwrotów obcojęzycznych. Wyróżnia ona jeszcze jeden język: y o n v 111 s k i czy d r o h n o m i c s z -C Z a ń s k i, bliski Flaubcriowskicniu Słowniki hu kdtHunjlÓHr.

Jego matka dostała bowiem długi anonimowy list. donoszący, ze syn

u piiJI w ihih nifuikr.

Inni ciekawy chwyt stylistyczny to przesuwanie słów. które zbyt jasno czy drastycznie opisywałyby sytuację- w sąsiedni kontekst. Można to nazwać sugestią podprogową Przy kładów dostarczają zwłaszcza sceny ero-tyc/.iH:, w który cli opisie bbubett chce (i musi) l»yć powściągliwy. Choćby ten liagmcnt z podroży kochanków karetą o zaciągniętych storach: