0419

VIII. 9—11.

MEMIEKZA; PEŁKA; JAX.

401

a da się też ona usprawiedliwić ze stanowiska paleograficznego; przyjmuję mianowicie, że właściwa nazwa tej posiadłości brzmiała: C[honi]antow, w którym to wypadku formy: Cutow, Cutaw, Cataw, Cantaw uważać trzeba będzie za błąd, wynikły z opuszczenia kilku liter. W istocie, tuż obok Drugni i Pierzchnicy, w tymże samym powiecie stopnickim, znajduje się wieś, zwana dziś Chomentówkiem ^{1 2 3 4}), a w wiekach średnich, jak poświadcza Długosz²), Ghomentowem (Chomantow). I o niej niewiadomo, iżby przed r. 1370 zostawała we własności prywatnej.

Wsi o nazwie Bogucice jest kilka w Polsce³); pomijając bardziej oddalone, z przyczyn poprzednio przywiedzionych, nadmieniamy, że w samej Małopolsce było ich trzy; jedna w dzisiejszym powiecie wielickim, która tu jednak nie wchodzi w rachubę już choćby dlatego, że zarówno przed rokiem 1370, jak i potem znajduje się we własności prywatnej⁴); druga, obok Mikłuszowic, którą również pomijamy, ile że w wieku XV jest we własności prywatnej⁵), i wreszcie trzecia, w powiecie stopnickim, nieopodal Pińczowa, na południe od Pierzchnicy i Chomentowa, która niewątpliwie należała do wspomnianego w testamencie legatu. Wprawdzie i owe Bogucice stopnickie znajdowały się r. 1325 w posiadaniu komesa Tomasza Ciołka⁶'), przeszły jednak snąć rychło potem w ręce królewskie, albowiem Długosz⁷) opowiada, że Kazimierz W. zaczął tam budować kościół, którego z powodu śmierci nie wykończył; w ozem dowód, że w chwili sporządzenia testamentu był tej wsi właścicielem.

Próbą trafności powyższych wywodów niechaj będą daty, jakie o owych czterech miejscowościach posiadamy z wieku XV. W chwili, kiedy Długosz pisał księgę uposażeń dyecezyi krakowskiej, trzy z nich, t. j. Pierzchnica, Drugnia i Bogucice stopnickie są wsiami krółewskiemi (filie regiel)^s). Szczegół ten przystaje zupełnie do przekazanej przez Janka wiadomości, że zapis dla nieślubnych synów króla został unieważniony; wskutek tego wsie te pozostały w posiadaniu królewskiem. Tylko Chomentów (Chomentówek) jest już wtedy w posiadaniu prywatnem Jana Rokosza, .Jana Kapusty i Stanisława Sionka³), snąć pozbyty czy nadany uprzednio przez skarb królewski bądź to im, bądź też jakowemuś ich poprzednikowi.

Prócz owych czterech wsi zapisał Kazimierz Niemierzy i Janowi jeszcze inne, z imienia u Janka nie-podane; na podstawie poprzedniego wywodu przyjąć można jako rzecz pewną, że bądź to stanowiły połączenie pomiędzy tamtemi czterema, bądź też znajdowały się w promieniu zewnętrznym w najbliższem ich sąsiedztwie. Na wszelki przypadek stwierdzić można,-że legat obejmował kompleks posiadłości w powiecie stopnickim. Jest to spostrzeżenie ważne, umożliwia ono bowiem dochodzenie co do dalszych losów nieślubnego potomstwa Kazimierza.

W tem dochodzeniu oczywiście same imiona owych potomków, jak je przekazał Janko z Czarnk., mimo że nictylko imię Jan, ale i Niemierza były w owych czasach częściej w Polsce używane, mogą przy zastosowaniu należytej przezorności naprowadzić na ślad pożądany. Co prawda, zaraz na wstępie natrafiamy tu na znaczną trudność, albowiem, sądząc z samych imion, należałoby historyą nieślubnych synów króla związać z losami aż dwu naraz rozmaitych rodzin polskich, co jest rzeczą niemożliwą; wszelako i tutaj, po bliższem rozpatrzeniu rzeczy, znajdziemy podstawę do rozwiązania wątpliwości.

Z dokumentu królowej Jadwigi z 15 grudnia 1385 r.¹⁰) dowiadujemy się, jako jeszcze jej ś. p. ojciec Ludwik i babka Elżbieta zastawili byli Dobrogostowi, tudzież Niemierzy, Janowi i Abrahamowi, synom Abrahama, dziedzicom Nowegodworu (Dobrogostio... necnon Nemerze et lohanni militibus ac Abrahe Abrahe, here-dibus de Nova curia) gród Białaczów wraz z przyległościami. Wypadek ten zaszedł niewątpliwie przed 12 sierpnia 1380 r., pod tą datą bowiem Ludwik wydaje z Węgier mandat do sądów polskich ^u), polecający im, ażeby Dubrogozium... decanum Cracouiensem necnon Nemerze lohannem Abraham et (sic) Abram heredes de Noua Curia nie sądzili w sprawie o gród Białaczów (przez urzędnika kancelaryjnego węgierskiego nazwany tu Bela-thon) wraz z przyległościami, tudzież o wieś Lubuźnię(?), lecz owszem, wszelkie pretensye, jakieby inne osoby

1

Słown. geogr. I. 627. — 2) Lib. benef. II. 392. — 3j Wymienione w Slown. geogr. I. 279. 282. — 4) Kod.

2

dypl. Malop. III. nr. 635; Lib. benef. I. 152. II. 105. — 5) Ibid. I. 129. — 6) Kod. dypl. kat. krak. I. nr. 134. 135. —

3

7) Lib. benef. I. 433. II. 376. — ^s) Ibid. I. 470. II. 389. — 9) Ibid. II. 392. — 10) Kod. dypl. Wielk. I. nr. 1840. —

4

41) Dokum. Kujaw, i Mazow. 379 nr. 7.