WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH222 I

206

dor, t. j. na zachodnio północnej '). Jeżeli zatem da się utrzymać ta zasada, że kupiectwem zajmowały się wszystkie ludy i po wszystkie czasy, to wypadki dziejowe nowszych czasów nabierają wartości dla wyjaśnienia ciemności zamierzchłych czasów Etnologii.

Gdy w r. 1492 trzy hiszpańskie statki na zachód w dal atlantycką zdążały, złożyli obaj wodzowie całego przedsiębierstwa, Krzysztof Golon i Marcin Alonso Pinson 7 października rodzaj rady wojennej na pokładzie okrętu Santa Maria. Dotąd trzymano się ściśle kierunku na zachód; flota znajdowała się pomiędzy 25 a 26° półn. szer., a w ciągu 5—6 dni musiał ją wi itr passatowy (stały) zanieść albo ku najwięcej na'północ leżącój wyspie Bahama, albc ku Florydzie. Starszy Pinzon obstawał jednak przy tern, aby bieg ku zachodo południowi skierować, na co jednak żadnego innego powodu ¹ przytoczyć nie umiał, tylko że mu serce tak dyktuje (el corazon me da). Dla miłej zgody, nie z przekonania, kazał więc rzeczywisty odkrywca nowego świata zmienić kierunek o ‘/₈ koła na kilka dni i tym to sposobem się stało, że w Piątek 11 Października dostrzeżono jedne z wysp koralowych, Guanahani. Otóż znakonuty Aleks. Humboldt wyraził to zdanie, że gdyby owa zmiana biegu nie była nastąpiła, byłyby okręta do Floridy się dostały, a Hiszpanie nie byliby Środkowej Ameryki lecz obecne Stany Zjednoczone zaludnili, tak że bez owego natchnienia serca starego Pinzona, świat nowy byłby dzisiaj całkiem inne etnograficzne przedstawiał rysy ²).

A jednak było to rzeczą zupełnie obojętną, która część Ameryki byłaby najprzód dostrzeżoną została, gdyż rozprzestrzenienie się hiszpańskich osadników byłe już z góry przed wykryciem jej jeszcze rozprzestrzenieniem szlachetnych metali jak najściślej prawie określone. Zaledwie bowiem Kolumb złote kolczyki i ozdoby nosa na łagodnych Lukayczykach dostrzegł, starał się natychmiast za pomocą mig zbadać, gdzie się kopalnia tego kruszcu znajduje. Od wyspy do wyspy płynąc dobił się aż do wyspy Kuba, opłynął ją aż ku północno zachodowi i wrócił, gdy go ten kierunek nie zaspokoił, ku południowemu wschodowi, aż nakoniec do Haiti się dostał. Z tam-tąd to rozchodziło się złoto po wyspach antylskich i tam on założył pierwszą osadę. O chciwości złota Hiszpanów napisano już wiele budującego, lecz gdyby oni za śladami złota nie byli gonili, to-

*) Waitz, Anthrop. T. II, str. 101.

²) Kosmos, Stuttgardt 1747. T. II. str. 301.

http://rcin.org.pl