WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH193 I

177 -

Ameryki, na wyspach królowej Karoliny u ludu Haidak i na wyspach Yancourer u ludu Coląuilth, mieszczące w sobie 2—SCO, a nad zatoką Nutka nawet do 800 osób ^T). Nie tak mocno zaludmone, chociaż zawsze dla kilku rodzin wystarczające, są chaty korowe Indyjan, mieszkających na wschód od obecnej Unii, które Charlevoix opisuje ²)’ Nawet w południowej Ameryce nie brak takich wspólnych budynków dla całej gminy. Wallace napotkał je nad rzeką Uaupćs (Rio ne-gro) u ludu tego samego imienia, mające długości do 115 stóp, a szerokości do'75 ³).

Użycie ugnie cionśj gliny do zalepienia szpar plecionych ścian chaty nie napotyka się nigdzie w Australii i na wyspach południowego oceanu. Budowanie za pomocą pustych w środku cegieł czyli adob jest własnością suchych wyżyn i równin Nowego Mexiku, właściwego Mexiku 1 środkowej Ameryki, gdy tymczasem środkowa Afryka swe chaty gliniane posiada, których ściany zbudowane są z ubitćj gliny a na nich utwierdzone dachy ze słomy. Budowa kamienna ważyła się z początku jedynie na spełnienie najniższych zadań, gdyż poziome ułożenie kamieni w mur warstwami jedna nad^drugą napotykało nieprzezwyciężone trudności. Starożytne świątynie w środkowej Ameryce jako też i w Mesopotamii były zbudowane w kształcie schodów, ' wznoszących się pyramidalnie w górę, a pierwsze próby takich dzieł sztuki musiały być podobne do prostych tarasów czyli morai na wyspach polyuezkich; do nawyższćj zaś doskonałości doszły w gładkich pyramidach Egyptu. Pierwszą pobudkę do wznoszenia murów dały z pewnością okolice suche i drzewa pozbawione, gdyż tam musiano najprzód pomyśleć o zastąpieniu drzewa. I z tego to powodu budownictwo egypskie jest o 4000 lat prawie starsze od indyjskiego, którego pierwsze zaczątki jawią się w świątyniach skalnych, o pułapach, wspierających się jeszcze na dębowych podporach, gdy tymczasem budowle kamienne, osobno stojące, zaczęto stawiać, według badań Fer-gusson’a, dopiero pod panowaniem króla Asoka, a zatem około połowy 3° stulecia prz. Chr. Przebijanie ścian dla utorowania przystępu powietrzu, światłu, a nawet i ludziom do świątyni, było nowóm i ciężkiem zadaniem dla przemyślności człowieka. Rozwiązano je takim sposobem, że kamienie układano tak, iż w miarę postępowania

W a 11 z Anthropol. T. III, str. 332.

²) Xoiivelle France. T. III. str. 334.

³) y. Marrius. Etimograpliie. T. I, str. 597.

Etnologia.

http://rcin.org.pf