0453

438

TROJDEN I (ż. MARYA).

IX. n.

Ostatni jego dokument pochodzi z r. 1340 (bez oznaczenia dnia) O. W dokumencie z 7 grudnia 1348 r.²) nazwany jest już zmarłym. Wszakże gdy już w dokumencie z 3 sierpnia 1343 r.^:;) synowie jego Ziemowit 111 i Kazimierz I (X. 3. 4.) występują jako samoistni książęta czerscy (ten sam tytuł, którego używał i Trojden), a nie ma powodu przypuszczać, iżby im ojciec jeszcze za życia swego zdał rządy, przeto wynika stad, że nie żył już w tym czasie⁴). Najdokładniej na okres 1340—1343 r. przypada data śmierci zapisana w Kalend. Włocł.³) Iłem III Idus Marcii (13 marca) dominus Troydinus due Mazovie obiit anno Domini 1341. Rękop. wrocł. tegoż Kalendarza⁶) określa datę dzienną: ldus Marcii (15 marca); nastąpiło tu snąć skutkiem omyłki pisarza opuszczenie cyfry III. Długosz⁷) zapisuje również wiadomość o śmierci Trojdena pod r. 1341; ponieważ nie przydaje do niej daty dziennej, przeto widoczna, że nie korzystał w tom miejscu z Kalend. Włocł.⁸), ale z innego źródła, t. j. prawdopodobnie zaginionego rocznika mazowieckiego, z którego zaczerpnął wiele innych szczegółów. W ten sposób datę zgonu 1341 r. stwierdzają dwa zgoła od siebie niezależne, wia-rogodne źródła^!>).

Mary a.

Janko z Czarnk.¹⁰), opowiadając o następstwie Bolesława Jerzego II Trojdenowic-a (mylnie tu Kazimierzem zwanego, X. 2.) na stolec książęcy halicko-włodzimierski, wyraża się, iż Bolesław odzierżył go prawem spadku po swym wuju (yui... avuncuło suo in ducatu Russie successerat). Ponieważ ostatnimi książętami tego księst wa byli Andrzej i Lew II, synowie Jerzego Iⁿ), przeto za matkę Bolesława, a zatem żonę Trojdena uważać należy córkę Jerzego I. W dokumencie z r. 1325¹ -) mieni Bolesław Jerzy II Lwa I noster atamts, a Jerzego I noster avus; jest to oczywiście oznaczenie przodków po kądzieli, albowiem jako syn Trojdena miał Bolesław Jerzy po mieczu dziadem Bolesława II, a pradziadem Ziemowita I. Tak rozumiany ustęp ten stwierdza w niewątpliwy sposób przekaz Janka z Czarnk., że żoną Trojdena była córka Jerzego I. W innych dokumentach ¹³) Bolesław Jerzy nazywa jeszcze kilkakrotnie książąt halickich swoimi przodkami (predecessores, znowu po kądzieli)²). Długosz¹³) mieni żonę Trojdena mylnie córką Gedymina; że jednak nie miał pod tym względem pewnych informacyj, dowodzi przydany dodatek: Lithuana et RutJiena, w którym oba określenia nawzajem się wykluczają: na innem miejscu¹⁶), snąć na lepszej informacyi już oparty, nazywa on żonę Trojdena: naciom Ruthena²).

Imię jej przekazane mamy zgodnie w kilku niezależnych od siebie źródłach. Rocz. Pozn.^ls), podawszy wiadomość o zgonie Bolesława Jerzego, zamieszcza w następującej zaraz potem zapisce wiadomość o zgonie jego matki: mat er eiusdem ducis M. ducissa Mazouie obiit. Geneal. Mazow. Czart. II ^1:)) zapisuje: Troydzen, qui duxerat uxorem nomine Mariam. W dokumencie zięcia Trojdenowego, Kazimierza cieszyńskiego (X. 1.), z r. 1355 ^L,°) wymienioną jest jako żona Trojdena i matka jego dzieci Maryn. Pod imieniem .Maryi zna ją też Długosz ²¹).

1

Kod. dypl. Mazow. nr. 63. — -) Kod. dypl.    W i e 1 k. II. nr. 1278. — 3)    Kod. dypl. Pol I. nr. 112.    — 4) p₀r.

trafną uwagę Kozłowskiego, Dzieje Mazow. 103 uw. 2. —    3) Mon. Pol. II. 942.    —    <>) Sommerslierg. Script.    rer. Siles.

II. 79. — <) Ilist. Pol. III. 202. — 8j Jak przypuszcza Semkowicz. Rozb. Dług. 359. — W) Naruszewicz, llist. nar. poi. IV. sir. XIII, za nim Narbutt, Pisma histor. 296 podają mylnie, jakoby Trojden umarł r. 1347, IJlanowski, O dacie przywil. Bolesł. Mazow., llozpr. Akad. Umiej. Wydz. hist.-filoz. XVII. 72 twierdzi, jakoby Trojden umarł około r. 1347. S za r a n i e w i c z, Istor. hałyc. wołod. Rusy 126, mieszając widocznie Trojdena z jego ojcem, każe mu umierać już r. 1313. — 10) M o n. Pol. II. 620. 621. — U) O szczegółach por. Re żabek, Jifl U posl. kniźe veśk. Małe Rusi w (Jas. Muz. kral. ćesk. LVII. 120 i n., który zbił dawniejsze błędne mniemania w tej sprawie. — 12) Voigt, Cod. dipl. Pruss. II. nr. liii. — 13) Ibid. II. nr. 119. 145. — 14) Por. Gorzycki, Połącz. Rusi Czerw. 10 uw. 29. Za córkę Jerzego I uważają też żonę Trojdena Narbutt, Pisma histor. 296; Stadnicki, Synów. Gedym. 15; Wojciechowski, Podz. i zakr. dziej. poi. 17; Ulanowski, 0 załóż, klaszt. św. Andrz., Pam. Akad. Umiej. Wydz. llist.-filol. VI. 39 uw. 1; Prochaska, W spr. zaj. Rusi. Kwart. Ilist. VI. 3. 4; Reźabek, Jiri II 125. 134. Córką Lwa halickiego (T czy II? w każdym    razie błędnie) mienią    ją    Kozłowski. Dzieje Mazow.    114 uw. 5

i Car o. Gesch. Pol. 11. 289 uw. 1. — 13) llist. Pol. III. 196.    — '*>) Ibid. III. 202.    —    17) Błąd co do pochodzenia    żony Troj

2

dena z rodu książąt, litewskich wytykał już Długoszowi Naruszewicz, llist. nar. poi. IV. 334 uw. 2. — lSi Mon. Pol. V. 880. 881. — 13) Por. sir. 437 uw. 5. — 20) Kod. dypl. SI a z o w. nr. 76. — 211 llist. Pol. 111. 196. 202.