0464

IX. 13. 13 a.

BOLESŁAW III (ż. W. K.); ZIEMOWIT.

449

Ostatni dokument Bolesława pochodzi z 14 lipca 1351 r.^Ł); już zaś w dokumentach z 7 września²) i 18 września t. r.^;t) wymieniony jest jako zmarły. Niewątpliwie błędną jest tedy data śmierci 1350 r. lub 1353 r., przyjmowana przez niektórych dawniejszych historyków⁴). Trafnie pod r. 1351 zapisują zgon jego Spom. Włoch¹). Tę samą datę roczną wraz z dzienną: 21 sierpnia (XII. Kai. Sept.) podają Spora. Płoc.^B) z dodatkiem, że stało się to na wyprawie przeciw Kiejstutowi. Ten sam szczegół zapisują też Zdarz, godn. pam. ⁷): Anno... 13.19 Boleslaus dur Plotsensis Hynkonis (sic) Jiliits obiit anno Domini 1351 tredecima Kalend. Sept. (20 sierpnia) in expedicione. qua promiserat baptizari dux Kystuch i t. d. Fakt śmierci Bolesława ma tu dwie daty: pierwsza (1339 r.) jest niewątpliwie mylną; być może, że zaszło tu pomieszanie z Bolesławem Trojdenowicem (X. 2.)*); druga (1351 r., 20 sierpnia), z różnicą jednego tylko dnia, zgadza się z datą śmierci, przekazaną przez Spom. Płoc., i ona też bez wątpienia odnosi się do niniejszego Bolesława. Długosz podaje również datę śmierci pod dniem 20 sierpnia 1351 r., a ponieważ przypuszczalnie ze Zdarz. godn. pam. nie korzystał, lecz prawdopodobnie oparł się tu albo na zatraconymi roczniku mazowieckim, albo co najwięcej na jakimś pełniejszym tekście Spom. Włocł.¹⁰), w którym także i data dzienna zgonu (dziś tam nieznajdująea się) podaną była, przeto dzień śmierci: 20 sierpnia mamy dwukrotnie w sposób niezależny poświadczony; i dlatego dacie tej dajemy pierwszeństwo przed datą 21 sierpnia, zawartą w Spom. Płoc., tern hardziej, że błąd da się tu wytłomaczyć nieznaczną omyłką cyfrową: XII zatn. XIII Kai. Sept.

Ilodow. książ. poi.²) podaje też miejsce zgonu Bolesława: occisus est in Myelnik.

[N. N.]

Że Bolesław nie pozostawił żadnego potomstwa, przynajmniej męskiego, wynika z transakcyi, zawartej w niespełna miesiąc po jego śmierci, 18 września 1351 r.¹²), między Kazimierzem W. a Ziemowitem 111 Trojdenowicem, z której okazuje się, że dzielnica płocka, dzierżona poprzednio przez Bolesława, przeszła teraz na jego bocznego krewnego, t. j. wspomnianego Ziemowita III. Że zaś nie zostawił także potomka żeńskiego, okazują jeszcze wcześniejsze dwa dokumenty z 7 września 1351 r.^{1 y}), z których wynika, że prawo do jego dzielnicy rościła sobie jego siostra Anna (IX. 12.) i jej mąż Henryk V: ponieważ pretensyą podnosi krewny żeński z linii bocznej, dowód w tem, że nie było krewnych żeńskich w linii prostej. Nie ma też jakiegokolwiek śladu, iżby Bolesław był żonaty. Mimo to, zdaniem dawniejszych historyków ^I4), miał on mieć żonę, córkę (ledymina litewskiego, poślubioną sobie w Płocku r. 1331. Mniemanie to opiera się na zapisce Długosza ^l5), według której w czasie tym przyszło w istocie do skutku małżeństwo między Gedyminówną a księciem mazowieckim; Długosz wyraźnie jednak nadmienia, że oblubieńcem był Bolesław Trojdenowic (X. 2.), nie zaś Bolesław płocki, .ledyny argument, jaki przeciw temu przekazowi Długosza przytoczyćby można, polegałby na tem, że miejscem zaślubin był Płock, leżący w dzielnicy Wańka, nie zaś Trojdena; jeśli jednak zważymy, że całe Mazowsze miało jednego tylko biskupa, rezydującego w Płocku, natenczas okoliczność, że inny książę mazowiecki odbył tu zaślubiny, nie będzie mogła budzić wątpliwości. Mniemaniu, jakoby Bolesław płocki poślubić mógł córkę Gedymina, sprzeciwia się stanowczo wzgląd na to, że jego matka była córką Gedymina (IX. 10.); znaczyłoby to, że ożenił się z własną ciotką. Z czego wynika, że i w zapisce Długosza nie ma jakiegokolwiek dowodu, iżby Bolesław był żonaty.

13 a. [Ziemowit].

W Geneal. Mazow. Wargoc.^1S) podany jest jako syn Wańka Ziemowit, o którym skądinąd nic niewiadomo; jak tłomaczy wydawca¹'), miał to być Ziemowit, książę wiski, zmarły r. 1345. To tłomaczenie

0/

1

Dokum. Kujaw, i Mazow. 320 nr. 33. — 2) Sommersberg, Script. rer. Siles. II. access. 3. 7. — 8) Kod. dypl. Mazow. nr. 72. — 4) Pierwszą podaje Naruszewicz, Hist. nar. poi. IV. str. XIII, drugą Narbutt, Pisma histor. 296. Zbijał już tę datę Kozłowski, Dzieje Mazow. 119 uw. 2. — 5) Mon. Pol. II. 944. — fi) Ibid. III. 120. — ") Ibid. III. 309. 310. — «) Jak przypuszcza Borkiewicz, Mon. Pol. III. 309 uw. 2. — 9) Hist. Pol. III. 242. — 10) Spom. Włocł. wyrażają się o Bolesławie: amicus eccL-sie; Długosz podaje również (w sposób sobie właściwy, t. j. z rozmaitemi rozszerzeniami), iż bronił praw kościoła. — 11) Mon. Pol. III. 284. — 12) Kod. dypl. Mazow. nr. 72. — 13) Sommersberg, Script. rer. Siles. II. access. 3. 7. — 14) Kozłowski, Dzieje Mazow. 119. — 15) Hist. Pol. III. 155. — 16) Narbutt, Pisma histor. 294. — 1") Ibid. 296.

2

Balzer, Genealogia Piastów.