0380

Vir. 17. 17 a.

BOLESŁAW; ZIEMOWIT.

365

W ostatnich czasach odszukano dokument ⁴), wystawiony przez Włodzisława i Bolesława, książąt dobrzyńsko-łęczyckich, którego data: 5 października 1307 r. jest niemożliwą, ile że Włodzisław i Bolesław byli podówczas dopiero kilkuletniemi dziećmi, a przeto dokumentów wystawiać nie mogli; nadto nie mogli też nosić podówczas tytułu książąt łęczyckich. Ulanowski ²J przypuszcza, że przez omyłkę pisarza nastąpił błąd w dacie rocznej, i że należy ją poprawić na rok 1347 lub 1352. Wynikałoby stąd, że Bolesław żył jeszcze co najmniej r. 1347, czemu jednak przeczą stanowczo jednozgodne zeznania świadków w procesie z r. 1339. Chcąc ratować autentyczność dokumentu, należałoby go tedy w każdym razie cofnąć do czasu przed r. 1339, co znowu jest rzeczą niemożliwą z tego względu, że w dokumencie występuje jako świadek Chwał, już w charakterze wojewody łęczyckiego, gdy w r. 1339, w czasie odbywającego się procesu, był jeszcze tylko sędzią łęczyckim³). Dokument jest zatem bezwątpienia falsyfikatem, i dlatego w niczem nie wzrusza ustalonej poprzednio daty śmierci Bolesława. Podobnież, jak okazałem poprzednio [VII. 6'.), podrobionym jest dokument z r. 1355 ⁴), wspominający o Bolesławie jako o żyjącym.

17 a. [Ziemowit].

Dochował się do naszych czasów dokument z daty 27 stycznia (feria quarta antę diem Purificacionis Marie Virginis) 1316 r. ⁵), wystawiony przez Anastia (sic) Dei gracia dux Lanciciensis et Dobrinensis una cum jiliis nostris dilectis ducibus Wladislao et Semovito na rzecz wójta Olbrachta z Kiecka. Wynikałoby stąd, że z małżeństwa Ziemowita dobrzyńskiego z Anastazyą pozostał prócz znanych nam skądinąd dzieci także syn Ziemowit. Ze syn ten w żadnym innym dokumencie zresztą nie zachodzi, w tem nie byłoby żadnego dowodu przeciw jego istnieniu, moglibyśmy bowiem okoliczność tę, podobnie jak co do dwu innych Ziemowitowiców (VII. 14. 16.), tłomaczyć rychłą jego śmiercią. Atoli sprzeciwiają się temu inne okoliczności. W dokumencie z 10 lipca 1316 r.⁶) poświadcza biskup płocki Floryan układ zawarty przez siebie z książętami dobrzyńskimi o dziesięciny; pomiędzy nimi wymienieni są tylko Anastazya i dwaj jej synowie Włodzisław i Bolesław. Jeśli Ziemowit dopuszczany był przez matkę do współudziału przy aktach prawnych już w styczniu 1316 roku, to niewątpliwie byłby też wspomniany w ugodzie z lipca t. r., zwłaszcza, że chodziło tu o ważny akt prawny; brak wzmianki o nim w tym akcie podaje w podejrzenie wiarogodność dokumentu styczniowego. Jedynym argumentem, któryby okoliczność tę mógł wytłomaczyć, byłoby przypuszczenie, że Ziemowit właśnie w owym krótkim przeciągu czasu między styczniem a lipcem 1316 r. zeszedł z świata. Wszakże godząc się nawet na taką hipotezę, natrafiamy na dalszą trudność: że tytuł księżny dobrzyńskiej i łęczyckiej, użyty przez Anastazyą w dokumencie, jest pod datą 1316 r. niemożliwy, albowiem zamiana Dobrzynia za Łęczycę nastąpiła dopiero po 20 marca 1326 r., a przed 12 marca 1329 r. (VII. 6.). Chcąc utrzymać autentyczność dokumentu, należałoby tedy przypuścić, że wystawiony został dopiero po 20 marca 1326 r., a więc nawet już nie 29 stycznia 1326 r., lecz co najwcześniej 28 stycznia 1327 r., tak że w dacie rocznej dokumentu znajdowałyby się dwie omyłki cyfrowe, w liczbach jednostkowych i dziesiątkach, co znowu czyni podejrzaną wiarogodność jego. Wszakże i ta poprawka nie doprowadziłaby do żadnego celu, boć w takim razie pozostałyby bez wytłomaczenia dalsze pytania: naprzód, dlaczego dokument wystawia Anastazya obok swych dwu synów, podczas gdy już od r. 1323 dokumenty wystawiają samoistnie jej synowie, powołując tylko konsens matki⁷); a powtóre, i to najważniejsza, dlaczego ów rzekomy Ziemowit Ziemowitowie, który, cokolwiekbyśmy o dacie jego urodzin przypuścili, w r. 1323 musiałby mieć j uz niewątpliwie wiek sprawny, nie występuje jako współwystawca żadnego z dokumentów z lat 1323—1326, wysławionych przez jego braci Włodzisława i Bolesława ^s), i pojawia się niespodziewanie na jednym tylko dokumencie z r. co najwcześniej 1327, ażeby potem znowu zupełnie zniknąć ? Jakkolwiekbądź tedy zechcemy tłomaczyć znaczenie

1) Dokuni. Kujaw, i Mazow. 315 nr. 30.— 2) Ibid. 316.— 3) Lites I⁴. 105.— 4j Dokum. Kujaw, i Mazow. 325 nr. 36. — 5) Kod. dypl. Pol. II. nr. 475. — 6) Ibid. II. nr. 477. — <) Dokum. Kujaw, i Mazow. 303 nr. 18, 304 nr. 19, 308 nr. 23. — 8) Ibid. 303 nr. 18, 304 nr. 19, 308 nr. 23.