0512

XI. 5. 6

EUFEMIA (m. BOLESŁAW I); ALEKSANDER.

499

cie mylnie Zofii, por. wyżej), pomiędzy jej synów Przemka II i Polka II. Zmarła tedy między 31 grudnia 1442 r. a 17 września 1447 r. ^{1 2 3 4}).

Bolesław I.

Syn Przemyśla I (Nosaka), książę cieszyński i wielkogłógowski, zmarł 6 maja 1431 r.-).

6. Aleksander.

Że był synem Ziemowita IV, poświadczają Geneal. Mazow. Wargoc³), Geneal. Tomic.⁴), Rach. dom. .lag.⁵) i Księga immatr. Uniw. krak.^G). Toż samo stwierdza kilkakrotnie Długosz ') z przydatkiem, że rodził się z matki Aleksandry Olgierdówny, na co zresztą samo jego imię wskazuje. Pod imieniem Henryka przywodzą go (Ieneal. Mazow. Czart. I i II⁶): określając go jednak jako biskupa trydenckiego i patryarchę akwi-lejskiego, nie pozostawiają wątpliwości, że rozumiany tu był Aleksander, nieopatrznie pomieszany z Henrykiem, Ziemowita III synem (X. 12.).

Pytanie, jakim jest stosunek wieku Aleksandra do wieku jego braci, nie da się całkiem na pewno rozstrzygnąć z powodu, że poświęciwszy się stanowi duchownemu jeszcze za życia ojca, nie objął po jego śmierci współrządów w jego dzielnicy wraz z swymi braćmi, a skutkiem tego nie dochował się żaden dokument jego, wspólnie z tymiż braćmi wystawiony, na podstawie którego kwestya starszeństwa dałaby się rozwiązać. W pomnikach historyografii polskiej, wyliczających potomstwo Ziemowita IV, miejsce, dawane Aleksandrowi, jest zmienne. Geneal. Mazow. Wargoc.'-⁷) umieszcza go na czele wszystkich synów Ziemowitowych, nawet przed Ziemowitem V; Długosz w jednym z ustępów swojej Historyi¹⁰) daje mu również miejsce naczelne; w innym natomiast ustępie¹¹) kładzie go na trzeciem miejscu (po Ziemowicie V i Włodzisławie 1); Geneal. Tomic.¹²) wymienia go na samym końcu, po wszystkich innych Ziernowitowicach. .luż ta sprzeczność pomiędzy źródłami, której nie ustrzegł się nawet ten sam autor, dwukrotnie o tym samym przedmiocie mówiący, rodzi podejrzenie, czy do porządku w nich przestrzeganego można przywiązywać jakąkolwiek wagę; w szczególności nawet porządek Geneal. Tomic, nie budzi zaufania, albowiem i inni synowie Ziemowita IV, których stosunek wieku skądinąd nam jest znany, nie są tu całkiem trafnie uporządkowani. Pewną jest rzeczą, że Aleksander młodszym był od Ziemowita V (XI. 2.), występując z nim bowiem razem jako rękojemca na. dokumencie pokoju kesmarskiego z r. 1423 ¹³), wymieniony jest po nim. Natomiast jest rzeczą najprawdopodobniejszą, że był starszym od wszystkich innych swoich braci. Pośrednio wskazuje na to już sam ów co dopiero przytoczony dokument z r. 1423, na którym prócz Ziemowita V i Aleksandra nie znajdujemy innych synów Ziemowita IV, jako rękojemców owego pokoju; słuszna przypuścić, że powołano do tego aktu dwu najstarszych jego synów. Wiadomo też, jak bliskie stosunki, w pierwszej zwłaszcza połowie rządów Jagiełły, łączyły króla z Ziemowitem IV i jego rodziną; Ziemowit IV i jego żona, a także i niektórzy z jego synów przybywają często na dwór królewski i tamże dłuższy lub krótszy czas się zatrzymują. Otóż z wszystkich synów Ziemowita IV co do dwu tylko da się wykazać, iż w czasie tym przebywali na dworze Jagiełły, t. j. co do niewątpliwie najstarszego, Ziemowita V, a potem już tylko co do Aleksandra, którego Rach. dom. Jag. ^u) wymieniają dwukrotnie, raz pod r. 1405, drugi raz pod r. 1415, jako obecnego przy królu. Gdyby Aleksander prócz Ziemowita V miał jeszcze innych starszych od siebie braci, spodziewalibyśmy się raczej ich, nie zaś jego, spotkać na dworze wuja; o innych braciach milczą jednak Rachunki zupełnie. Możnaby też wnioski powyższe poprzeć

1

Grotefend, Stammtafeln VII. nr. 17 ogólnie: przed 18 września 1447 r. — 2) Ibid. VII. nr. 17. Tamże uprawdo

2

podobniono, że podany przez Długosza (Hist. Pol. IV. 1144) szczegół, jakoby przed Ofką Bolesław I żonaty był z Małgorzatą,

3

córką Janusza I raciborskiego, nie odpowiada rzeczywistości. — 3) Narbutt, Pisma histor. 295. — 4) Acta Tomic. VIII.

4

172. — ») Pr z e ź d z i e c k i, Życie dom. Jadw. i Jag.. Bibl. Warsz. 1854, II. 543. — 6) Zeissberg, D. alteste Matrikb. d. Univ.

5

Krakau 40. — 7) Ilist. Pol. IV. 115. 346. — 8) Por. str. 437 uw. 5. — 9) Narbutt, Pisma histor. 295. — ¹⁰) Ilist. Pol. IV.

6

346. — 11) Ibid. IV. 115. — 12) Acta Tomic. VIII. 172. — 13) Caro, Lib. canc. I. nr. 120. — 14) P r z e ż d z i e c ki, Życie

7

dom. Jadw. i Jag., Bibl. Warsz. 1854, II. 633. 543.