0511

498

EUFEMIA.

XI. r>.

Bolesława cieszyńskiego z Ofką osobny podaje ustęp, gdzie zarazem bliższe daty z życia tego księcia przytacza, przeto już sam ten wzgląd przemawia za przypuszczeniem, że trafnem jest tylko to ostatnie określenie. Gdy zaś o Bolesławie II wiadomo, że nie mazowiecką, ale ruską księżniczkę miał za żonę, przeto rozumiany tu być może tylko jego ojciec, Bolesław I, książę cieszyński; przydane u Długosza określenia¹) nie pozwalają też wątpić, że w istocie miał on na myśli Bolesława 1²). Wniosek ten znajduje zupełne stwierdzenie w dokumentach. W r. 1438 ^{3 4 5 6}) wystawia Eufemia dyplomat wspólnie z synami Włodzisławem, Przemysłem II i Bolesławem II, o których wiadomo, że byli synami Bolesława I; dwa dokumenty z r. 1442 ') poświadczają Ofkę jako matkę Wacława I cieszyńskiego, również syna Bolesława I. Stwierdzony w ten sposób związek małżeński jej z Bolesławem I wyklucza również możliwość rozbieranego co dopiero mniemania dawniejszych historyków

0    małżeństwie czy to jej samej, czy też jej siostry Anny z którymkolwiek z synów Bolesława I, boć nawet co do tej ostatniej trzebaby w takim razie przypuścić, że poślubiła własnego siostrzeńca. W dokumencie kilku dostojników cieszyńskich z r. 1447^s) matka (podówczas już zmarła) książąt Przemysła II i Bolesława II nazwana jest Zofią; zaszła tu widoczna omyłka, spowodowana snąć podobieństwem brzmienia imion (Zofia, Zofka, Ofka). Na wszelki przypadek dokument ten wobec wszystkich innych, odmienne imię podających, nie daje podstawmy do przypuszczenia'’’), jakoby żona Bolesława I nazywała się Zofią, a tern mniej, na co nie ma już jakiegokolwiek poparcia w źródłach, jakoby z pochodzenia była księżniczką litewską. Pośredniem stwierdzeniem małżeństwa Bolesława I z Ziemowitówmą jest imię ich córki: Aleksandra ⁷), jedyne, jakie w całej linii Piastów’ śląskich spotykamy, ani przedtem ani potem nigdy się tu już nie powtarzające, któremu za wzór służyło imię babki, Aleksandry Ziemowutowmj (X 9.).

Długosz⁸), toż Geneal. Mazow. Wargoc.⁸), wyliczając córki Ziemowita IV, podają Ofkę na drugiem miejscu, tuż po Cymbarce, a przed Amelią, w czem zdają się mieć zupełną racyą, gdyż data zaślubin Cym-barki jest wcześniejszą od daty zaślubin Ofki, a data zaślubin tej ostatniej wcześniejszą od daty zaślubin Amelii. Zestawiając możliwie najwcześniejszą datę urodzin Cymbarki (1394 r.) z możliwie najpóźniejszą datą urodzin Amelii (1399 r., XI. 4. 7.), dochodzimy do wniosku, że urodziny Ofki przypadają na czas między r. 1395 a 1398.

W Bach. dom. Jag.¹⁰) zapisano pod datą 20 listopada 1412 r. • „staeya księżny Ziemowitowej (Aleksandry) w Wiślicy... na obiedzie, która pojechała potem do Niepołomic, do Króla Jegomości, gdyż podówczas książę cieszyński z córką jej ożenił się“. Ponieważ tylko o niniejszej córce Aleksandry wiadomo, że wyszła za księcia cieszyńskiego, przeto zapiska powyższa jej tylko dotyczyć może, i określa zarazem najdokładniej datę jej zaślubin¹¹). Dawniejsi historycy¹²), zgodnie z błędną hipotezą, jakoby aż dwie Ziernowitówny wyszły za mąż za książąt cieszyńskich, przyjmowali, że r. 1412 odbył się ślub Anny z Bolesławem II (podówczas jeszcze nieżyjącym), a ślub Ofki rzekomo z Wacławem I dopiero r. 1426. Podstawą tej ostatniej daty był chyba ustęp Długosza^1:!), wspominającego o rzekomem małżeństwie Ofki z Wacławem I wśród opowieści wypadków z r. 1426; nie było jednak wcale zamiarem Długosza określać przez to daty zaślubin: wrzmianka o Ofce

1    Wacławie umieszczoną została okolicznościowo tylko w ustępie, opowiadającym o śmierci Ziemowita W i o losach wszystkich jego dzieci; na innem miejscu¹¹), gdzie Długosz podaje już prawdziwą wiadomość o małżeństwie Ofki z Bolesławem J, stwierdza on wyraźnie, że Ofka w r. 1426 była już matka pięciorga jego dzieci.

Ostatni dokument Ofki nosi datę 31 grudnia 1442 r.¹⁵). Już zaś dokumentem z 18 września 1447 r. ^1Gj kilku dostojników’ księstwa cieszyńskiego dokonuje działu posiadłości, pozostałych po śmierci Ofki (w^t dokumen-

1

Itist. Pol. IV. 344. — ²) Trafnie uważa Eufemią za żonę Bolesława I Grotefend, Slammtafeln VII. nr. 17. —

2

3) Cod. dipl. Siles. XII. 102. — 4) Griinhagen u. Markgraf, Leh.- u. Bes.-tikden Schles. II. 631 nr. 3. 636 nr. 8. —

3

•^r>) Ibid. II. 562 nr. 6. — <>) Hubner, Geneal. Tabeli. I. tabl. 103, także Kozłowski, Dzieje Mazow. 237. — 7) Grotefend,

4

Stammlafeln VIII. nr. 5.— 3) llist. Pol. IV. 346. — 9) Narbutt, Pisma bisior. 294.— 10) Pr z e ź d z i e c ki, Życie dom. Jadw.

5

i Jag., Bibl. Warsz. 1854. Ii. 539. — 11) Trafnie odnoszą ją tu Caro, Gesch. Pol. III. 559 uw. 1 i Grotefend, Stammtafeln

6

VII. nr. 17. — 12) Gołębiowski, Dzieje Pol. I. str. XX; P r z e ź d z i e cki, Życie dom. Jadw. i Jag., Bibl. Warsz. 1854,11.539.—

7

13) H i s t. Pol. IV. 348. — 14) Ibid. IV. 344. — 15) Griinhagen u. Markgraf, Leh.- u. Bes.-Ukden Schles. II. 636 nr. 8.—

8

i«) Ibid. II. 562 nr. 6.