0557

I. Dodatki.

i.

O Nekr. Lubiń, i znaczeniu jego dla badań nad genealogią Piastów pomieściłem obszerny ekskurs na str. 86 uw. 1. Uwagi moje dotyczyły wydania, ogłoszonego przez dra Kętrzyńskiego w Mon. Pol. V. 584 — 652. Przypominam, że podstawą tego wydania były dwa rękopisy: jeden, opata Krzywińskiego z r. 1659 i drugi, opata Kieszkowskiego z r. 1802; obie redakcye opierały się w części na dawnym, nieznanym nekrologu lubińskim, zwanym przez kompilatorów antigua matricula pergamenea, w części zaś zawierały późniejsze ich dodatki. Dodatki te były rozrzucone sporadycznie po całym nekrologu pod rozmaitemi datami (obok zapisek zaczerpniętych z nekrologu dawnego); prócz tego w całym okresie czasu od 27 sierpnia do 20 grudnia brakowało zapisek, zaczerpniętych z pierwotnego nekrologu, a znajdowały się tylko daty, dopełnione przez samego Krzywińskiego r. 1659, z powodu, ie w czasie tym nekrolog starożytny był juz zdefektowanym, t. j. brakowało w nim kart obejmujących zapiski od 27 sierpnia do 20 grudnia. Rozbiór nekrologu okazał: 1) stosunkową wiarogodność zapisek, zawartych w starszej jego części, przyczem jednak stwierdzono, że i tutaj niektóre zawierają daty błędne; 2) zupełną niewiarogodność zapisek, przydanych przez Krzywińskiego (nowsza część nekrologu), które bez wyjątku (a może z jedynym wyjątkiem co do daty śmierci Kazimierza I Odnowiciela), nie podają, o ile stwierdzić można było, rzeczywistych dat nekrologicznych, ale jedynie tylko dowolnie obrane daty kommemoracyi.

Już po wydrukowaniu 36 pierwszych arkuszy niniejszej pracy miałem możność, dzięki uprzejmości dra Kętrzyńskiego, za którą mu szczere wyrażam podziękowanie, poznania innego, dotąd nieznanego układu Nekr. Lubiń., który zarówno na kwestyą pochodzenia tego zabytku, jako też na cały szereg poprzednio wyjaśnić się nie dających pytań genealogicznych, jasne rzuca światło. Ponieważ dr. Kętrzyński zabytek ten niebawem ogłosi drukiem, przeto podam tu o nim tylko najważniejsze daty. potrzebne do zrozumienia dalszych uwag. a następnie wyjaśnię tylko pytania, dotyczące genealogii Piastów. Zabytek mieści się w rękopisie pochodzenia lubińskiego i znajduje się dziś w Bibl. cesar. w Petersburgu pod sygnaturą Latin. Otd. I. nr 163. W części pierwszej zawiera traktat teologiczny, w części drugiej Nekrolog Lubiński. Zapiski nekrologu pochodzą z rozmaitych rąk i różnych czasów. Najstarszą część ich stanowią zapiski z początku XV w.; już pod r. 1434 spotykamy zapiskę, pochodzącą wprawdzie z tej samej ręki, co i poprzednie, ale później dopisaną. Potem następują liczne zapiski z XV, XVI i XVII wieku, pochodzące z rozmaitych rąk. Już w tym zabytku brakuje kart, obejmujących czas ód 27 sierpnia do 20 grudnia; zastąpiono je innemi, osobno wszytemi, na których mieszczą się wyłącznie zapiski jednej i tej samej ręki z XVII w. Najstarsza część nekrologu nie zawiera zapisek oryginalnych, współcześnie czynionych; jest to odpis, sporządzony na krótko przed r. 1434, przyczem jako rzecz uwagi godną podnieść należy, że pisarz starał się naśladować charakter pisma dawniejszego (spostrzeżenie dra Kętrzyńskiego). Zapiski najstarszej części pisane są po części minią, po części czarnym atramentem; snąć było tak samo w nekrologu oryginalnym, którego właściwości kopista chciał zachować i w odpisie; zapiski, dotyczące osób książęcego rodu (prócz tego i wiele innych), pisane są zawsze minią.

Rozpatrzmy stosunek redakcyi niniejszej do redakcyi ogłoszonej w Mon, Pol. V. Dla zwięzłości oznaczać będziemy pierwszą cyfrą I, drugą cyfrą II. Zwrócimy się zaś przedewszystkiem do części starszych obu redakcyj.

Porównanie ich wydaje rezultat następujący: a) pewna grupa zapisek jest wspólna obu redakcyom; b) red. 11 zawiera niektóre zapiski, których nie ma w red. I; c) red. I zawiera niektóre zapiski, których nie ma w red. II.

Do grupy pierwszej należą następujące zapiski: 1) 7 stycznia śmierć ks. Mieszka (Co. Mesconis ducis pi.e memone; podaję tu, jak i później, w nawiasach tekst red. L; 2) 8 lutego śmierć króla Przemyśla II (Co. Premislonis regis Polonie; ręka z XVII w. przekreśliła tu słowo regis i napisała u góry ducis; stąd tlomaczy się, dlaczego w red. II. podano: Premislai ducis (sic) Polonie ad annurn 1296 demortui); 3) 2 marca śmierć króla Włodzislawa Łokietka (M° CCC⁰ XXX° III⁰ Co. Wludislai regis Polonie