06161445

Stan. Bo nie pojmował tego, że aby \ co zrobić, potrzeba mieć siłę potenm. Po Śmierci Leszka nastąpił syn jego Bolesław i piąty, zwany wstydliwym. Był jeszcze dzie- 5 ckiem sześcioletnim, a ojciec nie spodziewając się tak rychłćj śmierci, nie naznaczył i opiekunów. Z tego powstała wojna, która j jeszcze więcój Polskę osłabiła. Matka króla \ imieniem Grzymisława, wraz ze szlachtą ; województwa Krakowskiego i Lubelskiego, J powołała na opiekuna księcia Wrocławskie- 5 go, Henryka brodatego. Przybył na wezwą- j nie. Naprzeciw niemu wyszedł z wojskiem ? Konrad książę Mazowiecki, któremu właśnie \ na chwilę Prusacy dokuczać przestali. Chciał < się zrobić opiekunem, aby tron zagarnąć, i albo przynajmniej swoje księstwo powięk- \ szyć. Szczęście chwiało się różnie. Henryk i pobił Konrada. Konrad późnićj wziął Hen- \ ryka w niewolę, z której uwolniła go wy- \ mowa żony jego Jadwigi świętój.    \

Konrad wpadł do krajów koronnych i pustosząc wszystko dla tego, że pierwszeń- j stwo do opieki dano stryjowi jego Henry- s kowi. Zabrał do niewoli małego króla wraz j z matką. Oboje uciekli do księcia Henryka \ do Szlązka. Henryk wkroczył ze znacznym j wojskiem do Mazowsza, pobił Konrada i -odtąd bez przeszkody opiekował się królem J aż do swojój śmierci, która nastąpiła roku \ tysiąc dwieście trzydziestego ósmego.

Wtenczas młody król, któremu wciąż \ groził Konrad Mazowiecki, ożenił się z Ku- \ negundą, królewną Węgierską. Jój ojciec ^ król Bela czwarty odtąd [przyjazny, był go- jj tów bronić go, więc dla tego uspokoił się < Konrad Mazowiecki.    i

Nie długo jednak pokój mieli Polacy, \ W środku innćj części świata: &zyi, rozro- i dził się naród liczny a dziki, zwany Mon- ’ golami, lub Tatarami. Ci najprzód w Azyi J Zawojowali i spustoszyli kraje przyległe. < Potem zagoniwszy się za innym narodem, s mieszkającym po za Rusią, wtargnęli za j Ucickającemi aż do Rusi. Zastawszy kraje l ludne i zamożne, rabowali, łupili i żabie- j ^rali, tak wszelkie kosztowności, bydło, ja- ^ ko też i ludzi. Wsie zaś i miasta po dro- i;

dze palili. Otóż za panowania Bolesława wstydliwego i świętój Kunegundy, dzicz, ta zapuściła zagony swoje, pierwszy raz aż do Polski i na Węgry.

Polska tak jak już była osłabioną, mając na czele króla dobrego, lecz nie odważnego, nie prędko mogła powściągnąć tego strasznego nieprzj^jaciela. Dotarli aż do Wisły, zrabowali Sandomierz.

Wojewoda Krakowski Włodzimierz poraził ich pod Turskiem, lecz póżniój pod Chmielnikiem zwyciężyli, i nikt już im nie zastąpił drogi do Krakowa i dalój. Spalili miasto, a król zamiast stanąó na czele rycerstwa, uciekł do Morawy i tam się ukrył w klasztorze.

Król Węgierski równie uciekł przed Tatarami z kraju swojego. Za Węgrami 'katarzy zagonili się aż na Szlązk , a gdy tam od książąt Szlązkich opór znaleźli, wezwali tam i tych Tatarów, co w Polsce się znajdowali.

Równie i rycerstwo Polskie, także i Węgierskie zgromadziło się do Szlązka. Tam pod Lignicą przyszło do walnój bitwy. Lecz dzicz była jeszcze dużo liczniejszą, do tego podstępną, więc wojska Chrześcijańskie zostały zwyciężone. Dowodzący niemi książę Szlązki Henryk pobożny, jako i mistrz Krzyżaków polegli w boju.

Tatarzy rozbiegły się po całym Szląz-ku rabując, paląc i zabierając ludzi w niewolę.

Gdy się już łupem obładowali do woli, powrócili tak prędko, jak byli przyszli, zostawiając za sobą nędzę i pustki.

Polacy powrócili do domów, obejrzawszy zniszczenie, jakie zostawił nieprzyjaciel, wyglądali pomocy jakiój od króla; lecz ten znajdował się jeszcze w klasztorze [na Morawie. Teraz wszystko złe, co się stało jemu przypisywano. W największym rozdrażnieniu zgromadziła się szlachta, i jeden ze zgromadzonych wniósł zdanie swoje, że: Wprawdzie żądać nie można, aby król miał moc odwrócić od swojego narodu wszystko złe, jakie naród spotkaó może, ale że król, co uęie-ka_? zostawia bez dowództwa i rządu naród,

6