Bartłomiej Paprocki urodził się roku 1540 (a podług pisarzy czeskich roku 1539) we wsi Paprocka Wola pod miastem Sierpcem, w dawnej ziemi dobrzyńskiej, stanowiącej część Mazowsza. Ojciec jego Andrzej, szlachcic herbu Jastrzębiec, znany nietyle z zamożności swej ile z cnót obywatelskich (wyręczał albowiem przez przeciąg wielu lat Jana Sierakowskiego w urzędzie podkomorskim ziemi dobrzyńskiej), mając czworo dzieci z żony swej Elżbiety Jeżewskiej, również herbu Jastrzębiec, spłodzonych, starał się przedewszystkiem przy szczupłym majątku dobry byt swego potomstwa zabezpieczyć. Wydawszy córkę Zofią za Godziszewskiego obywatela ziemskiego, przeznaczywszy najstarszego z synów, Rosłańca, do] stanu duchownego) (był on roku 1578 proboszczem płońskim) i osadziwszy drugiego Wojciecha na dzierżawie w ziemi krakowskiej, wysłał średniego Bartłomieja dla wykształcenia do Krakowa, gdzie tenże pod dozorem mistrza Walentego z Rawy dziekana wydziału filozoficznego w wszechnicy przykładał się do nauk wyższych. Po skończeniu takowych, spędził lat kilka w domu pokrewnego swego Stanisława Modliszewskiego i na dworze Piotra Gorajskiego,, zkąd go śmierć rodziców w ojczyste strony nazad powołała.