page0149

141

Ries — Riesser

RieB (Ferdynand), kompozytor, urodził się roku 1784 w Bonn, był synem i uczniem znakomitego także muzyka i koncertmistrza Franciszka Rieś*a (zmarłego 1846), a od r. 1800 uczniem Beethovena. W r. 1806 udał się do Petersburga, a wkrótce potem do Londynu, gdzie wystąpił jako wirtuoz na fortepianie a zarazem jako kompozytor instrumentalny. Po dwunastoletnim pobycie w Londynie, gdzie sobie zebrał majątek, wrócił do Niemiec i w r. 1825 zakupił dobra Godesberg niedaleko Bonn. Wszelako strata wielkiej części majątku, skłoniła go znów chwycić się kompozycyi, i wówczas powstała opera Die Rduberbremt nie wszędzie z jednakowem dawana upodobaniem. Z Frankfurtu n. Menem, gdzie napisał operę czarodziejską Lię/ra, pojechał znów do Anglii, głównie dla dyrygowania uroczystością muzyczną w Dublinie. W roku 1832 zwiedził Włochy, r. 1834 został dyrektorem orkiestry w Akwizgranie, a w r. 1836 dyrektorem stowarzyszenia św. Cecylii w Frankfurcie n. Menem, gdzie też umarł w r. 1838. Symfonije jego, niemniej kwintet! y i kwar-tetty na smyczki, należą do lepszych tego rodzaju dzieł; fortepijanowe zaś utwory są to sztuki wirtuzowe traktowane z powagą i godnością szkoły Beetho-wenowskiej, lubo bez głębi i wzniosłości tego mistrza. Z koncertów na for-tepijan najznamienitszym jest Cis-moll. Pisał on także rzeczy kościelne i do śpiewu.

RiCSSer (Gabryel), dr. prawa, izraelita, urodził się w Hamburgu d. 3 Kwietnia 1806, umarł 22 Kwietnia 1863. Wzbogaciwszy się w grunto ,vne nauki przygotowawcze, poświęcał się studyjum prawa na uniwersytetach w Kieł, Monachijum i Heidelbergu. Położył wielkie zasługi jako najgorliwszy i najwymowniejszy apologeta ogólnej sprawy Żydów. Główne jego w tym względzie pisma, któremi zyskał sobie tak rozgłośne imię w całych Niemczech, są: 1) Uber d'? SteĘung der Bekenner des mosaiwken Glaubens in Deutschland (1830, 2-ga edycyja, 1831). Pismo to pełne wymowy rozchwylane i rozpowszechnione zostało w ciągu kilku tygodni po swojem ukazaniu się. 2) Ver-tkeidigung der burgerlichen Glcichslellung der Juden gegen die Einwiirfe des Br. Paulus, den gesetzgebenden Yersammlungengewidmet (Altona, 1831). 3) Der Jadę, Periodische Bldtter far lieligion und Gewissensfreikeił (1832;. Z pośród szacownych artykułów tu zamieszczonych zasługuje, naszcze-gólną uwagę wymierzona przeciw nienawidzącym żydów deputowanym sejmu badeńskiego w r. 1831 rozprawa pod tytułem: Kritische Belenchtnngen der muesten sfnndischen YerharMungen uber die Emanc>pation der Juden, która taką zyskała wziętość, iż oddzielnie w Altonie 1832 wydrukowaną została. W drugim roczniku wspomniane czasopismo wypuściło z swoich szpalt przedmiot teologiczny i nosiło odtąd tytuł: Der Jude, eln Journal fur Gewissensfreikeił, (Altona, 1835). 4) Betracktnngen uber die VerhfiUn>s-se der jiidischen Unterlhanen in der preussiseken Monarchie LAItona, 1833). Dziełko to wywołał praski radzca tajny Streekfus3, który w przedstawionym rządowi planie dążył do przywrócenia średniowiecznego uciśnienia Żydów. 5) Denksckrift an die badische Słandecersammłung, eingereickt mn badischen Bar gem israelitischer Religion znr Begrdndung ikr er Petit ion wn villige burgerliche Gfeichstelhmg vom 30 Juli 1833 (Heidelberg, 1833).    6) Die

Verhandlungen des englischen Par lamę nts im Jahre 1833 uber die Eman-cipation der Juden i t. .d (Altona, 1834).    7) Jiidische Briefc (1842).

W tych listach między innemi autor podnosi głos przeciw pierwszeństwu urodzenia, przeciw damie nieukształconych bogaczów i przeciw przywilejowi panującej religii. Znana jest jego działalność na sejmie frankfurckim, gdzie na-