113

Zagony księcia Józefowe również o ziemię Skwirską zawadzały, gdy od południa ku Wołyniowi szły.

Po zagarnięciu tych ziem przez Moskala, nastała tu cisza, jeno echo wojen i bojów Czarnieckiego odzywało się czasem i powracało ku herody szczom i kurhanom Hajwo rońskim.

Gdy nastały dni chwały i klęski, czasu powstań, to znowuż Skwirską ziemia odżyła, a imię Różyckich, Padlewskich, Rzewuskich, Chojnowskich odnowiło znowuż dobre wspomnienia szczęlku broni polskiej przeciw bisurmanom użytej.

Złota Hramota u kurhanów Hajworońskich czytana, wieściła słuszną sprawę, przez Polaków, czasu powstania styczniowego, bronioną.

Przyszli potem ułani, już z wolnej Polski, i znowuż Hajworońskie strony ujrzały białe rabaty.

W pobliżu Hajworonu był bój ostatni, potem wszystko zamarło, jeno u mogił pozostało wspomnienie.

Niech więc odżyje pamięć stron onych i białej kolumnady Hajw orońskiego domu, co stał śród pięknego Ukraińskiego sadu, kwieciem błyszczącego.

U końca sadu był staw, gdzie szumiało sitowie. Miał taką toń wielką, nieruchomą, odbijającą wszystko co na powierzchni się dzieje. Widziałeś w toni całun chmury lub motyla rozigranego.

Słyszałeś u stawu chóry żab i orkiestry komarów, a tataraki pachniały, jakby mówić chciały.

Czasem powierzchnię stawu musikała fujarka tęskna, a daleka, czasem szedł śmiech z łąki pobrzeżnej.

Dokoła roztaczała się bujna zieleń parku. Stały w nim dęby, sędziwe lipy, wysmukłe świerki'. Cudne trawniki szmaragdowym kobiercem otaczały kwietniki barwne, świeże, żywe.

Miałeś tu ucztę kwietną śród krzewów rozłożystych, rabatami przetykanych.

A gdyś do domu wszedł, to na każdym kroku miałeś pamiątki rodzinne. Istne muzeum z piękną biblioteką i portretami.

W sali jadalnej żyrandole bronzowe, misternie kute, zwieszone z pułapu w kasetony ubranego.

Z ram buazerji wyzierały śliczne obrazy i otaczały srebra cyzelowane, na (kominku rozłożone.

Wazy rzadkie bronzowe, marmurowe, majolikowe, stały na konsolach i kolumnach w sali głównej, otoczonej fryzem w meandry. .

Cała amfilada salonów mieściła rzadkie tkaniny, statuy marmurowe, zegary stare.

114