119

Nadchodzą potem krwawe czasy Chmielnickiego, potem Turków. Ci osadzają w Niemirowie, Peczarze, Baszowie Jerzego Chmielnickiego i czynią go kniaziem.

Kniaź Sarmacji tak dobrze włada tym krajem, że lud dotychczas powtarza: „za Chmielnickiego Jurasia, wsią Ukraina zweiasia", czyli, że cały lud Ukrainy drapnął ze swych wiosek, by nie być pod panowaniem kniazia Chmielnickiego.

Potem lud tu powrócił, lecz wnet Sicz zaporozika ncsłała pod Baszów hajdamaków, gdyż lasy Daszewskie doskonale nadawały się dla rozbojów.

Z miejsc bezdrożnych wypadali i rabowali dwory i sioła.

A po rabunku nastawało tu zawsze uspokojenie, gdyż w „burzli wem sercu syna Ukrainy¹¹ niekiedy wstawała tęsknota za „śpiewem dziewczyny.

Lecz wiadomem było rycerstwu polskiemu, że ten „śpiew dziewczyny" nie na długo gościł w sercu (kozaka, że wnet mołojec pocznie igrać, to też jak Goszczyński opisuje te strony:

„Strażniczy ogień czuwał z wierzchu wieży.

Coś majaczeje, coś po drodze bieży¹¹.

I należało czuwać bacznie, gdyż wnet pod Baszów przyszła Koli-szczyzna, czyli powstanie hajdamaków, czasu Stanisława Augusta.

Koliszczyzna składała się z hałastry hajdamaków, z Gontą i Żeleźniakiem na czele, hałastry, prawic nieuzbrojonej, mającej jedynie kije z końcami osmolonemi.

Gdy tę ha'łastrę we krwi uśmierzono, to znowu dla Daszowa nastały lepsze czasy i wtedy Baszowsklemi dobrami władał Włodzimierz Potocki, syn Szczęsnego i ’ Mniszchówny, dzielny pułkownik za Księstwa Warszawskiego, ten, co ma na Wawelu pomnik marmurowy przez Thor-waldsena rzeźbiony.

A po Włodzimierzu Potockim znowuż Daszów zasłynął"w czasie powstania listopadowego 31 roku.

Tu stoczona została owa świetna bitwa, prześlicznie przez Słowackiego opisana

„Przemogliby nasi, choć bój był rozpaczny...¹¹

W bitwie Daszowsikiej brał udział cały kwiat ówczesnej młodzieży kresowej.

Sformowani w Krasnosiółce i Hubniku, przyszli pod Daszów, a mieli zastępy zbrojne dowodzone przez Jełowiekich, Sobańskich, Lipkow-skich, Pobiedzińskiego, Borzęckiego, Orlikowskiego, Zwizdę.

Wśród dzielnych stawał mężnie ze swym pułkiem dawny władca Arabistanu, farys, Emir Rzewuski.

120