FizykaII20001

194

ski e urywa się ułożeniem obu warg, jak cło wymówienia głoski A, pędząc powietrze przez nos głosem dźwięczącym.

Drugi szereg obejmuje spółgłoski /, d, s, sz, ss, /, n. Przy wymawianiu tych przytyka się język albo do górnych siekaczów, albo do przedniej części twardego podniebienia. Taknp./powstaje, gdy oparty język o górne siekacze odsuwa się od nich raptownie, pędząc prąd powietrza przez otwór gęby. Gdy zaś język ma położenie, jak przy t, a prąd powietrza uchodzi nosem, wówczas słyszy się n i t. d.

Do trzeciego szeregu należą głoski podniebienne // , g, ch,j, n. K powstaje podobnie, jak / i z tą tylko różnicą, że zatykanie jamy gębowej odbywa się tu tylną częścią języka i podniebieniem. G tworzy się z A, jak b i d, z /; i /, eh zaś jak s i f tylko że także i tu między głębszą częścią języka i podniebieniem wąz-ki otwor pozostaje, którym prąd powietrza przechodzi.

Głoska r może być wargową, garłową lub języczną; opa powstaje, gdy jaką, łatwą ruchliwą, część w gębie za pomocą prądu powietrza wydobywającego się zkrtaai wprawimy w drganie, którego pojedyncze uderzenia następują po sobie tak pomału, iż je z osobna poczuwamy. Drgania te wykonywać może koniec języka, ułożony jak do wymawiania głoski t, tudzież języczek wiszący w otworze gardłowym. Nawet wargi tę czynność załatwiać mogą.

ROZDZIAŁ II.

Rozchodzenie się i słyszenie dźwięku.

§ 34. Rozchodzenie sig głosu i moc jego w powietrzu at-mosferycznem. Wiadomo, że do powstania głosu potrzebny jest właściwy ruch drgający jakiegoś ciała sprężystego, które stan ten swój przenosi na inne ciała, również sprężyste, łączące tamto bez przerwy z uchem i dla tego przewodnikami głosu nazwane, aby fale w przewodniku powstałe do nerwów słuchu dostać się mogły. Jeżeli tym przewodnikiem fal głosowych jest powietrze