FizykaII20501

199

fal głosowych (§ 10). Że tym sposobem za pomocą rur głosowych można by się porozumiewać żywym głosem pomiędzy dwoma odległemi miejscami, nie trudno zrozumieć (telegrafy akustyczne).

Po-czwarte. Moc głosu zmienia się przez prądy powietrza, zatem z kierunkiem wiatrów. Dla tego-słychać przemawiającego w równćj odległości, lepićj podczas zupełnej cisjy w atmosferze, niż podczas wiatru, a w tym ostatnim wypadku głos jest mocniejszy w kierunku wiatru, aniżeli w przeciwnym kierunku.

Nareszcie, każdy dźwięk wzmacnia się przez zbliżenie ciał sprężystych do dźwięczących lub przez połączenie ich z niemi, albowiem one przyjmują drgania tamtych i same potem podobny dźwięk wydają, przez co znaczniejsza masa powietrza naraz w drganie falowe przechodzi.

§ 35. Chyżość głosu w powietrzu, tudzież w ciałach stałych i ciekłych. Codzienne doświadczenie uczy, że głos do przebycia pewnej drogi potrzebuje pewnego czasu. Tak np. widzimy, że między uderzeniem siekierą, którą rębacz w znacz-niejszem oddaleniu łupie drzewo w lesie, a usłyszeniem łoskotu, ztąd pochodzącego, zawsze jakiś czas upływa. Także pierwej światło piorunu widzimy, a potćm dopiero słychać grzmot.

Porównywając długość drogi, którą głos odbywa, z czasem dc tego potrzebnym, mamy pojęcie o chyżości głosu, t. j. o chy-żości ruchu, z jaką pierwotne drganie dźwięczne cząstek ciała sprężystego przenosi się na coraz odleglejsze cząstki innego ciała sprężystego, które otacza pierwsze, albo z niem w takiej styczności zostaje, iż się mu ów ruch udzielić może. Chyżość przesyłania fal w tym samym przewodniku jest niezmienna i zawisła jedynie od gęstości i sprężystości tegoż przewodnika (§ 7),

będąc równą

Czas więc trwania oscylacyi, a tern

samćm długość fali głosowćj nie ma żadnego wpływu na tę chyżość. Wszystkie przeto tony muszą w tym samym przewodniku posiadać jednakową chyżość przesyłania fal swoich. Zgadza się to z doświadczeniem, że harmonia muzyki nie zmienia się z odległością ucha od miejsca onej, coby być nie mogło,