FizykaII25501

249

ją. Licząc tedy czas od chwili, w którćj strona, wychylając się na prawo, przechodzi przez swoje miejsce równowagi, będzie ona po upływió czasu ^lj₁₂ T o długość af, po ²/i2 T o długość bg, po ³/i2 T o ck od tego miejsca równowagi oddalona. Te zaś dane wystarczają już do wykreślenia krzywicy drgania strony według metody wyżej opisanćj. Na linię odciętych, pionowo tu wykreśloną, (gdyż drgania strony, do których rzędne równolegle muszą być wykreślone, odbywają się w kierunku poziomym) przeniesione są punkta 0, 1, 2, 3____w równych od siebie odległo

ściach, odpowiadających odstępom czasu wielkości Y12 T. Jeśli tedy pod prostym kątem do osi odciętych wykreślimy w punkcie 1 długość f 1, równą fa, w punkcie 2 długość g' 2, równą gb, w 3 zaś h' 3, równą hc, i t. d., otrzymamy punkta g', b'. .., przez które krzywica drgania strony ma przechodzić. Linia zaś ta z samych linij prostych jest złożona, gdyż punkta f', gh' leżą na linii prostśj tak samo, jak wszystkie inne punkta, które między h' i /' przypadają. Z tego zaś wynika bezpośrednio, iż drgania strony, pogłaskanśj smyczkiem, nie odbywają się na sposób ruchu wahadłowego, tudzież, że środek ta-kićj strony pomiędzy końcowemi punktami swego drgania porusza się z jednostajną chyżością,

O barwie dźwięku różnych narzędzi muzycznych w tomie dodatkowym. Tu przytoczę tylko jeszcze w krótkości wypadki badań Helmholtza, dotyczących barwy dźwięku w ogólności, be są: Najprzód, tony proste (niezłożone), które wydają widełki strojowe, połączone z .rurami rozdźwięcznemi, i szerokie Piszczałki kryte, są miękkie i miło brzmiące bez wszelkićj szorstkości, ale za to okazują się słabemi i w niskich notach głuchemi.

°owtóre, dźwięki, którym towarzyszy szereg niższych tonów górnych miernćj mocy aż do szóstego w górę, są wydatniejsze i więcśj muzykalne. W porównaniu z prostemi tonami mają one w sobie coś dźwięczniejszego i odznaczają się od nich wytwornością i bogactwem dźwięków, czego tamtym brak. Tu należą dźwięki, które wydają strony fortepianu i otwarte piszczałki organowe.

Po trzecie, Jeśli w dźwięku znajdują się tylko nieparzyste tony górne, jak np. w tonach, dobytych z wązkich piszczałek

Fizyka T. II.    on