FizykaII31901

313

1

stopni oznaczone. Na przeciwko źwierciadła A stoi płytka mo-siężąa z małą dziurką o, przez którą przy użyciu tego przyrządu na zwierciadło A poglądać należy.. Mając np. oznaczyć kąt, który dwie wieże zamykają z miejscem stanowiska mego, biorę ten przyrząd za rękojeść h i trzymam go tak przed okiem, aby przez otwór o i górną część źwierciadła A widać było wieżę, po lewej ręce stojącą; potćm posuwam sztabkę CD dopóty, aż w zwierciadle A ujrzę obraz drugiej wieży prosto pod pierwszą, i przyśrubowawszy ruchomą sztabkę odczytuję na łuku MN wielkość kąta żądanego. W miejscu dziurki o znajduje się w dokładnych sextansach mała luneta.

Goniometr nareszcie, służący do mierzenia kątów, dwiema wygładzonemi płaszczyznami, np. ścianami kryształu utworzonych, polega na tej prostej zasadzie, że, jeżeli na płaską ścianę Mi (Fig. 155) kryształu pada z daleka promień światła SE i od-

Fig. 155.

biwszy się od niej w kierunku EO, przychodzi do oką w miejscu O zostającego, po obróceniu kąta nachylenie ABC o tyle do koła osi przez wierzchołek B prostopadle do płaszczyzny tegoż kąta przechodzącej, aby druga odbijająca ściana kryształu BC zajęła pierwotne położenie pierwszej, znowu oko w tćm samem miejscu, co pierwej, widzi obraz przedmiotu, który wiązkę promieni posyła. Wymierzywszy przeto dokładnie kąt obrotu GBC, ^Zna się tćż kąt nachylenia obu płaszczyzn kryształu do siebie, ^Czyli kąt, o którym mowa, gdyż

ABC — 180° — GBC.

§ 52. Odbicie światła od zwierciadeł kulistych. Źwiercia-dłami kuliśtemi nazywamy źwierciadła, mające kulistą lcrzy-wiznę; one mogą być albo wklęsłe, albo wypukłe. Pierwsze są odcinkami kul wydrążonych, na wewnętrznćj powierzchni dobrze wygładzonemi; drugie zaś-są to odcinki kul z wygładzoną powierzchnią zewnętrzną. Jeżeli MN (fig- 156) wystawna przecięcie źwierciadła wklęsłego, cl środek jego rozciągłości czyli ^fiSury, _c punkt środkowy kuli, której odcinkiem jest źwiercia-dło, wówczas linia prostą idąca przez C i d, zowie się osią (głó-Fizyka T. II.    40